ការនិយាយរឿងប្រវត្តិសាស្រ្តប្រាប់ដល់មនុស្សជំនាន់ក្រោយ
នៅពេលដែលប្រទេសជាតិមានការរីកចម្រើនស៊ីវិល័យ, អាហារហូបចុកគ្រប់គ្រាន់, សិទ្ធិសេរីភាពពេញលេញ មនុស្សជំនាន់ក្រោយមួយចំនួនមិនបានចាប់អារម្មណ៍រឿងប្រវត្តិសាស្រ្តទេ។ លុះត្រាតែមនុស្សជំនាន់ក្រោយយកចិត្តទុកដាក់សិក្សាស្រាវជ្រាវរៀនសូត្រពីប្រវត្តិសាស្រ្ត និងមានមនុស្សដែលធ្លាប់បានឆ្លងកាត់របបអតីតកាលខ្មែរក្រហមមកនិយាយប្រាប់តៗគ្នាដល់មនុស្សជំនាន់ក្រោយឲ្យបានដឹងពីទុក្ខលំបាកអំពើហឹង្សានានាដែលបានជួបប្រទះកន្លងមកនិងជួយធ្វើការអប់រំប្រាប់កូនចៅឲ្យដឹងពីរបបអតីតកាលដ៏ជូរចត់ទាំងនេះ ការយល់ដឹងពីអតីតកាល ទើបយើងទាំងអស់គ្នាអាចទប់ស្កាត់រាល់អំពើឃោរឃៅនាពេលអនាគត។ នៅពេលនេះ លោកយាយឈ្មោះ ពៅ សព្វថ្ងៃមានអាយុ៧៩ឆ្នាំ។ លោកយាយ មានឪពុកម្តាយនិងមានបងប្អូនបង្កើតចំនួន៥នាក់។ កាលពីកុមាររភាព លោកយាយពៅមិនបានសិក្សារៀនសូត្រទេ។ នៅពេលធំពេញវ័យ ឪពុកម្តាយបានរៀបចំទុកដាក់ឲ្យមានប្តីរហូតបានទទួលកូនស្រីចំនួនពីរនាក់ រស់នៅភូមិត្រពាំងកក់ ឃុំពោធិ៍អង្រ្កង ស្រុកបសេដ្ឋ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ លោកយាយ មានការពេញចិត្តចំពោះចៅៗជានិសិ្សតស្ម័គ្រចិត្តរបស់មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា ដែលបានមកដល់ផ្ទះយាយហើយចង់ដឹងរឿងរ៉ាវប្រវត្តិសាស្រ្តខ្មែក្រហម...
សកម្មភាពបំផ្លាញទ្រព្យសម្បត្តិដែលមានតម្លៃ
ឯកសារចម្លើយសារភាពសរសេរដោយដៃចំនួន១៤ទំព័រ គឺជារបស់ សុំ សាមឿន ហៅ រំ ដែលជាអតីតព្រះសង្ឃ មុនអង្គការចាប់ខ្លួន ជាយុវជនអនុសេនាធំ៣ អនុសេនាតូច៣១ វរធំ៣ និងជាអ្នកមើលការខុសត្រូវកម្មករនៅផែកំពង់សោម។ ចម្លើយសារភាពនៅក្នុងឯកសារនេះ (J000៣៨) បង្ហាញថា សកម្មភាព ឈ្មោះ សុំ សាមឿន ហៅ រំ បានចូលបម្រើក្នុងជួរបដិវត្តដែលទទួលផែនការពីឈ្មោះ វុធ និងភីន ជាភ្នាក់ងារ...
ឈឹម ហ៊ីន អំឡុងពេលខ្មែរក្រហមជម្លៀសទៅកាន់ខេត្តពោធិ៍សាត់
បន្ទាប់ពីខ្មែរក្រហមឡើងគ្រប់គ្រងអំណាច ខ្មែរក្រហមបានជម្លៀសប្រជាជននៅទូទាំងប្រទេសចេញពីផ្ទះសម្បែងឱ្យទៅកាន់ទីជនបទដាច់ស្រយាល និងតំបន់ផ្សេងក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដើម្បីធ្វើការងារពលកម្មធ្ងន់ធ្ងរ ក្នុងនោះក៏មានក្រុមគ្រួសារ ឈឹម ហ៊ីន[1] ដែរ។ ឈឹម ហ៊ីន បានរៀបរាប់អំពីប្រវត្តិ និងរឿងរ៉ាវដែលបានកើតឡើងនៅក្នុងភូមិកំណើត រហូតដល់ខ្មែរក្រហមជម្លៀសគាត់ទៅរស់នៅក្នុងខេត្តពោធិ៍ បណ្តាលឱ្យសមាជិកគ្រួសាររបស់គាត់ស្លាប់ដូចខាងក្រោម៖ ខ្ញុំឈ្មោះ ឈឹម ហ៊ីន អាយុ៦៧ឆ្នាំ កើតនៅភូមិដូង (បច្ចុប្បន្ន ភូមិបាវិតលើ) សង្កាត់បាវិត ស្រុកចន្រ្ទា ខេត្តស្វាយរៀង។ ខ្ញុំមានឪពុកឈ្មោះ ឈឹម...
សេត កាលខាន់ ជនជាតិអារ៉ាប់៖ “អ្នកទោសទួលស្លែង”
បញ្ជីរាយនាមជនរងគ្រោះផ្នែកស្រាវជ្រាវឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុលពត-អៀង សារី នៅទួលស្លែង បានបញ្ជាក់ថាឈ្មោះ សេត កាល់ខាន់ និងម្ដាយឈ្មោះ សាលីម៉ា ស្ថិតក្នុងតំបន់២៥ គឺជាជនជាតិអារ៉ាប់ មានមុខរបរចិញ្ចឹមគោ ពិតជាត្រូវបានអង្គការដោះលែងនៅថ្ងៃទី១១ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៦។[1] នៅថ្ងៃទី២៧ ខែសីហា ឆ្នាំ២០០៨ មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា បានជួបសម្ភាសឈ្មោះ សេត កាលខាន់។[2] ប្រវត្តិរឿងរ៉ាវរបស់ សេត កាលខាន់...
ចាន់ សូត៖ ខ្មែរក្រហមសម្លាប់ឪពុកខ្ញុំ
ចាន់ សូត ភេទប្រុស អាយុ៦៣ឆ្នាំ មានទីកន្លែងកំណើតនៅភូមិតំបែរ ឃុំត្រពាំងឫស្សី ឃុំគោក ខេត្តកំពង់ចាម (បច្ចុប្បន្នខេត្ដត្បូងឃ្មុំ)។ បច្ចុប្បន្ន សូត រស់នៅក្នុងភូមិទឹកជុំ ឃុំត្រពាំងប្រិ៍យ ស្រុកអន្លង់វែង ខេត្តឧត្តរមានជ័យ។ សូត បាននិយាយថា៖ «ខ្ញុំគឺជាកូនទី៣ក្នុងចំណោមបងប្អូនចំនួន១២នាក់ (ប្រុស៥នាក់ និងស្រី៧នាក់) នៃគ្រួសារកសិករ។ ខ្ញុំមិនបានរៀនសូត្រទេ កាលពីកុមារភាព ដោយសារតែកត្តាជីវភាពខ្វះខាតនិងសង្គ្រាម។ នៅខែមីនា...
កងចល័តនារីខ្មែរក្រហម នៅទំនប់តំបន់៤១
ប៊ួន ឈុនឡោម គឺជាអតីតកងចល័តនារីខ្មែរក្រហមនៅការដ្ឋានទំនប់តំបន់៤១ ស្ថិតស្រុកជើងព្រៃ និងមានទីកន្លែងកំណើតនៅភូមិចំការសាមសិប ឃុំគគរ ស្រុកកំពង់សៀម។ ឈុនឡោម កើតនៅក្នុងគ្រួសារកសិករ និងមានបងប្អូនបុ្រសស្រីទាំងអស់ចំនួន៦នាក់ (ស្រី៥នាក់)។ បន្ទាប់ពីមានរដ្ឋប្រហារទម្លាក់សម្ដេច សីហនុ ចេញពីអំណាចនៅថ្ងៃទី១៨ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៧០ ឈុនឡោម បានឃើញសភាពការមិនល្អ ពីព្រោះមានអ្នកភូមិជាច្រើនចូលរួមបាតុកម្មនៅទីរួមខេត្តកំពង់ចាម។ ទាហាន លន់ នល់ បានធ្វើការបង្រ្កាបរហូតដល់មានការផ្ទុះអាវុធប្រឆាំងនឹងអ្នកចូលរួមធ្វើបាតុកម្ម។ បាតុកម្មបន្តអស់បន្លាយរយៈពេលមួយសប្តាហ៍។ នៅពេលនោះ...
ការចងចាំអំពីទឹកជំនន់លិចភូមិឆ្នាំ១៩៧៨ នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម
ហុក ណៃវេង រស់នៅភូមិទី៨ ឃុំកោះសូទិន ស្រុកកោះសូទិន ខេត្តកំពង់ចាម។ ណៃវេង ខ្ញុំរៀបការប្ដីឈ្មោះ អាន រី និងមានកូនសរុបចំនួន៥នាក់។ ណៃវេង រៀននៅសាលាបឋមសិក្សាវត្តចុងកោះរហូតដល់ថ្នាក់ទី១០ចាស់។ ដោយសារតែមានជីវិតក្រីក្រ ណៃវេង ឈប់រៀននិងជួយការងារឪពុកម្ដាយនៅផ្ទះ។ បន្ទាប់ពីមានរដ្ឋប្រហារលន់ នល់នៅឆ្នាំ១៩៧០ បាតុកម្មបានផ្ទុះឡើងដោយមានការចូលរួមរបស់អ្នកភូមិ។ នៅឆ្នាំ១៩៧១ និងឆ្នាំ១៩៧២ សង្រ្គាមរវាងទាហានលន់ នល់ និងកងទ័ពរំដោះខ្មែរក្រហមបានចាប់ផ្ដើម។ នៅពេលនោះ...
កងនេសាទខ្មែរក្រហម
លឹម អេង អាយុ៧៧ឆ្នាំ រស់នៅក្នុងភូមិទី៩ ឃុំកោះសូទិន ស្រុកកោះសូទិន ខេត្តកំពង់ចាម។ លឹម អេង រៀបការប្រពន្ធឈ្មោះ សេត ឡាង និងមានកូនចំនួន៦នាក់។ អេង កើតនៅភូមិទី៩ ឃុំកោះសូទិន ស្រុកកោះសូទិន នេះតែម្ដង។ លឹម អេង គឺជាកូនច្បងក្នុងចំណោមបងប្អូនប្រុសស្រីសរុបចំនួន៥នាក់។ នៅវ័យកុមារ អេង ចូលរៀននៅសាលាបឋមសិក្សាវត្តចុងកោះសូទិន និងបន្តការសិក្សានៅទីរួមខេត្តកំពង់ចាម។...
ពយ អ៊ូច៖ រឿងរ៉ាវដែលចងចាំមិនអាចបំភ្លេចបាននៅរបបខ្មែរក្រហម
ខ្ញុំឈ្មោះ ពយ អ៊ូច ភេទប្រុស សព្វថ្ងៃនេះ មានអាយុ ៦៥ឆ្នាំ។ ខ្ញុំកើតក្នុងឆ្នាំ១៩៥៩ នៅក្នុងភូមិព្រៃស្បូវ ឃុំមានជ័យ ស្រុកឈូក ខេត្តកំពត។ ខ្ញុំបានមករស់នៅក្នុងភូមិបាក់នឹម ឃុំច្រេស ស្រុកជុំគិរី ខេត្តកំពត នៅឆ្នាំ១៩៩៧។ ក្រោយពីមានរដ្ឋប្រហារទម្លាក់ សម្តេចព្រះបាទ នរោត្តម សីហនុ នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧០ របប លន់ នល់...
អតីតនារីពេទ្យប្រចាំតំបន់ក្រចេះ (៥០៥)
នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម (១៩៧៥ -១៩៧៩) គឹម ឡៃ[1] គឺជានារីពេទ្យប្រចាំតំបន់ក្រចេះ(៥០៥)។ គឹម ឡៃ មានតួនាទីជាអ្នកពិនិត្យជំងឺផ្នែកទូទៅ និងជាឆ្មបសម្រាលកូនជូនប្រជាជននាសម័យនោះ។ គឹម ឡៃ បានរៀបរាប់អំពីរឿងរ៉ាវដែលខ្លួនធ្លាប់បានឆ្លងកាត់ នឹងបទពិសោធន៍ជានារីពេទ្យដូចតទៅ។ គឹម ឡៃ ភេទស្រី អាយុ៦៦ឆ្នាំ ប្រកបរបរធ្វើចម្ការ មានស្រុកកំណើតស្ថិតនៅក្នុងភូមិថ្មគ្រែ ឃុំថ្មគ្រែ ស្រុកក្រចេះ ខេត្តក្រចេះ បច្ចុប្បន្ននេះ ឡៃ...
ព្រំ ណៃ៖ ឪពុកនិងជីតាត្រូវបានខ្មែរក្រហមវាយសម្លាប់យ៉ាងព្រៃផ្សៃ
ព្រំ ណៃ[1] បានត្រឹមតែអាណិតឪពុក ដែលត្រូវបានខ្មែរក្រហមវាយសម្លាប់ដោយសារគាត់ជាអ្នកមានចំណេះចេះដឹងក្នុងរបប លន់ នល់។ ចំណែក ឯជីតាត្រូវបានខ្មែរក្រហមវាយធ្វើបាប និងបង្ខំឲ្យស៊ីស្លឹកអំពៅរហូតដល់ស្លាប់។ នេះជារឿងរ៉ាវដែល ណៃ បានចងចាំនិងមិនអាចបំភ្លេចបានក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។ ព្រំ ណៃ ភេទស្រី អាយុ៦៤ឆ្នាំ មានមុខរបរធ្វើស្រែចម្ការ។ បច្ចុប្បន្នរស់នៅភូមិស្ទឹងថ្មី ឃុំប្រម៉ោយ ស្រុកវាលវែង ខេត្តពោធិ៍សាត់។ ណៃ មានស្រុកកំណើតនៅភូមិប្រាំង ឃុំដងពែង ស្រុកស្រែអំបិល...
រឿងរ៉ាវរបស់អ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហមឈ្មោះ ឱក ស្រី
ខ្ញុំឈ្មោះ ឱក ស្រី[1] ភេទស្រី មានអាយុ៦៦ឆ្នាំ រស់នៅភូមិជើងទឹក សង្កាត់ជើងទឹក ក្រុងព្រៃវែង ខេត្តព្រៃវែង។ ខ្ញុំកើតនៅរាជធានីភ្នំពេញ។ ខ្ញុំមានឪពុកឈ្មោះ យា ឱក និងម្តាយឈ្មោះ កែវ សំអាង។ ឪពុកខ្ញុំធ្វើការនៅសង្កាត់លេខ៥ ក្រោយរោងកុនបូកគោ រាជធានីភ្នំពេញ។ ខ្ញុំ គឺជាកូនទោលនៅក្នុងគ្រួសារ។ កាលនៅវ័យកុមារ ខ្ញុំបានចូលសិក្សារៀនសូត្រនៅសាលាព្រះកែវមរកតត្រឹមថ្នាក់ទី៧ នៃសង្កាត់ទួលទំពូង។ រហូតដល់ខែមេសា...
ការបែងចែកក្រុមប្រជាជនក្នុងរបបខ្មែរក្រហម
គា ស៊ត អាយុ៧២ឆ្នាំ រស់ភូមិរអាងលើ ឃុំរអាង ស្រុកកំពង់សៀម ខេត្តកំពង់ចាម។ ស៊ត គឺជាកូនទី២ក្នុងចំណោមបងប្អូនប្រុសស្រីទាំងអស់ចំនួន៩នាក់។ នៅវ័យកុមារ ស៊ត ចូលរៀននៅសាលាបឋមសិក្សាគៀនជ្រៃ ប៉ុន្តែឈប់រៀនត្រឹមថ្នាក់ទី៥ចាស់ ដើម្បីមកជួយការងារស្រែចម្ការជាមួយឪពុកម្ដាយវិញ។ នៅឆ្នាំ១៩៦៤ ស៊ត បួសជាព្រះសង្ឃនៅវត្តគៀនជ្រៃ ហើយប៉ុន្មានខែក្រោយមក ក៏លាចាកសិក្ខាបទដើម្បីព្យាបាលជំងឺ។ នៅពេលនោះ ស៊ត មានអាយុ១៦ឆ្នាំ។ នៅឆ្នាំ១៩៦៩ ស៊ត រៀបការប្រពន្ធ...
អនុប្រធាននារីស្រែអំបិលក្លាយជាលេខាស្រុកសំឡូត
ណុប ងឹម ភេទស្រី អាយុ៧៤ឆ្នាំ[1] មានមុខរបរធ្វើចម្ការ និងសព្វថ្ងៃរស់នៅក្នុងភូមិដីក្រហម ឃុំអន្លង់រាប ស្រុកវាលវែង ខេត្តពោធិ៍សាត់។ ងឹម មានស្រុកកំណើតនៅឃុំត្រពាំងធំ ស្រុកត្រាំកក់ ខេត្តតាកែវ។ មានឪពុកឈ្មោះ ណុប យី (ស្លាប់) និងម្ដាយឈ្មោះ ប្រាក់ ង៉ែត (ស្លាប់)។ ងឹម មានបងប្អូនបង្កើតចំនួន៨នាក់ (ស្រី៤នាក់) ងឹម...
រឿងរបស់អ្នករស់រានពីសម័យខ្មែរក្រហមឈ្មោះ ស្រូវ ភ្លើង
ខ្ញុំមានឈ្មោះ ស្រូវ ភ្លើង មានអាយុ៦៤ឆ្នាំ រស់នៅភូមិពូក្រែង ឃុំស្រែអំពូម ស្រុកពេជ្រចិន្ដា ខេត្តមណ្ឌលគិរី។ ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម ខ្ញុំមានអាយុ១៥ឆ្នាំ។ នៅពេលនោះ អង្គការបានជម្លៀសខ្ញុំ និងគ្រួសារឲ្យធ្វើដំណើរដោយថ្មើរជើងរយៈពេល៤យប់៥ថ្ងៃ ចេញពីភូមិពូក្រែងឲ្យទៅរស់នៅស្រុកកោះញែក។ នៅពេលនោះ ស្រុកកោះញែក ត្រូវបានហៅថា៖ “ស្រុករបី”។ នៅក្នុងសម័យនោះ ខ្ញុំរស់នៅភូមិទី៣ ដែលពេលនោះមាន៣ភូមិ គឺភូមិទី១ ភូមិទី២ និងភូមិទី៣។ នៅទីនោះ...
ង៉ែត យ៉ន៖ រឿងរ៉ាវដែលចងចាំមិនអាចបំភ្លេចបាននៅរបបខ្មែរក្រហម
ខ្ញុំឈ្មោះ ង៉ែត យ៉ន ភេទប្រុស មានអាយុ ៨០ឆ្នាំ។ បច្ចុប្បន្ននេះ ខ្ញុំរស់នៅក្នុងភូមិបាក់នឹម ឃុំច្រេស ស្រុកជុំគិរី ខេត្តកំពត។ ក្រោយពីព្រឹត្តិការណ៍នៃរដ្ឋប្រហារទម្លាក់ សម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ របបសាធារណរដ្ឋខ្មែរដែលគ្រប់គ្រងដោយលោកលន់ នល់ ត្រូវបានបង្កើតឡើង ដែលបណ្ដាលឲ្យផ្ទៃក្នុងប្រទេសកម្ពុជា មានការបែកបាក់ប្រេះស្រាំ និងការផ្ទុះឡើងសង្គ្រាមស៊ីវិល ហើយស្របពេលជាមួយគ្នានោះដែរ ការទម្លាក់គ្រាប់បែកដោយយន្តហោះចាប់ផ្តើមកើតមានឡើងជាបន្តបន្ទាប់។ ក្រោយថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា...
កុមារសម័យខ្មែរក្រហម
ខ្ញុំមានឈ្មោះ ទើម សុខ បច្ចុប្បន្នមានអាយុ ៥៤ឆ្នាំ ជាជនជាតិដើមភាគតិច។ ខ្ញុំរស់នៅភូមិពូតាំង សង្កាត់រមនា ក្រុងសែនមនោរម្យ ខេត្តមណ្ឌលគិរី។ នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម ខ្ញុំមានអាយុ ៥ឆ្នាំ។ នៅពេលនោះ អង្គការបានជម្លៀស ខ្ញុំ និងគ្រួសារ ចេញពីភូមិពូតាំង ទៅស្រុកកោះញែក ដោយបង្ខំឲ្យគ្រួសាររបស់ខ្ញុំធ្វើដំណើរដោយថ្មើរជើងរយៈពេល៣ថ្ងៃ ទើបដល់ស្រុកកោះញែក។ នៅទីនោះ អង្គការបានឲ្យខ្ញុំទៅរៀននៅពេលព្រឹក ហើយពេលរសៀល ខ្ញុំត្រូវជួយធ្វើស្រែឲ្យចាស់ៗនៅក្នុងសហករណ៍។...
ជីវិតកុមារក្នុងរបបខ្មែរក្រហម
នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម (១៩៧៥-១៩៧៩) មិនមានសាលារៀនផ្លូវការសម្រាប់កុមារឡើយ។ កុមារត្រូវបានបញ្ជូនឲ្យរៀនសូត្រនៅក្រោមដើមឈើ ឬក្រោមផ្ទះប្រជាជនក្នុងរយៈពេលប្រមាណជា២ម៉ោងក្នុងមួយថ្ងៃ។ ចំណែកគ្រូបង្រៀនកុមារ គឺជាកសិករដែលអាចចេះអាន និងសរសេរបន្តិចបន្តួចប៉ុណ្ណោះ។ កុមារភាគច្រើនត្រូវបានខ្មែរក្រហមបង្ខំឲ្យរស់នៅក្នុងកងកុមារ បែកពីឪពុកម្តាយ និងធ្វើការងារពលកម្មផ្សេងៗដូចជាកាប់ដើមទន្ទ្រានខែត្រមកចិញ្ច្រាំលាយជាមួយលាមកសម្រាប់ធ្វើជីដាក់ស្រែ កើបអាចម៍គោ ជួយធ្វើការងារពលកម្មផ្សេងៗតាមវាលស្រែ និងជញ្ជូនអាវុធទៅសមរភូមិជាដើម[1]។ លោកគ្រូ ខួច ធី[2] អាយុ៥៩ឆ្នាំ បង្រៀននៅអនុវិទ្យល័យ ហ៊ុន សែន ថ្មដា ស្រុកវាលវែង ខេត្តពោធិ៍សាត់បានរៀបរាប់អំពីកុមារភាពរបស់ខ្លួននៅក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ(១៩៧៥-១៩៧៩)ដូចខាងក្រោម៖ ខ្ញុំមានស្រុកកំណើតនៅភូមិពុទ្ធិសាំ...
អតីតអ្នកបើកឡានតាម៉ុកត្រូវបញ្ជូនទៅរៀនបច្ចេកទេសនៅប្រទេសចិន
សែប រ៉េត[1] ជាអតីតអ្នកបើកឡានតាម៉ុក ត្រូវបានខ្មែរក្រហមជ្រើសរើសទៅរៀនផ្នែកយោធានៅប្រទេសចិន និងត្រូវបានបញ្ជូនត្រឡប់មកប្រទេសកម្ពុជាវិញនៅអំឡុងពេលដែលកងទ័ពខ្មែរក្រហមធ្វើសង្រ្គាមជាមួយកងទ័ពវៀតណាមនៅតាមបណ្ដោយព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃនៅឆ្នាំ១៩៧៩។ សែប រ៉េត បានរៀបរាប់ពីបទពិសោធន៍ដែលបានបើកឡានឲ្យតា ម៉ុក និងរៀនសូត្រផ្នែកបច្ចេកទេសគីមី និងយោធានៅប្រទេសចិនដូចខាងក្រោម៖ សែប រ៉េត ភេទប្រុស អាយុ៦៥ឆ្នាំ សព្វថ្ងៃប្រកបមុខរបរធ្វើស្រែចម្ការ។ រ៉េត មានស្រុកកំណើតនៅភូមិធ្លកយុល ឃុំស្រែក្នុង ស្រុកឈូក ខេត្តកំពត ប៉ុន្តែសព្វថ្ងៃរស់នៅភូមិឈើទាលជ្រុំ ឃុំប្រម៉ោយ ស្រុកវាលវែង ខេត្តពោធិ៍សាត់។...
ក្រោមក្រសែភ្នែកកងឈ្លប
(រតនគិរី)៖ តិញ តឿច មានអាយុ៧៧ ឆ្នាំ ជាកសិករ រស់នៅភូមិរ៉ក ឃុំកុកឡាក់ ស្រុកវើនសៃ ខេត្តរតនគិរី។ ដំបូងខ្មែរក្រហមបានបង្កើតសហករណ៍នៅស្រែណងដាន ដោយត្រូវធ្វើពលកម្ម និងទទួលទានអាហារដែលអង្គការរៀបចំ គឺបបរលាយជាមួយដើមចេក ក្នុងមួយនាក់ទទួលបានមួយចានតូចប៉ុណ្ណោះ។ ប្រជាជនក្នុងភូមិតម្រូវឲ្យស្លៀកពាក់ពណ៌ខ្មៅ។ តឿចមានសម្លៀកបំពាក់តែពីរសម្រាប់ប៉ុណ្ណោះ ដែលកាត់ចេញពីសំពត់ចាស់ដែលគេចែកឲ្យ នៅពេលដើរទៅជីកដំឡូងជាមួយប្អូនរបស់គាត់។ មួយសម្រាប់សម្រាប់ពាក់ធ្វើការពេលថ្ងៃ និងមួយសម្រាប់ទៀតសម្រាប់ពាក់ពេលយប់។ គាត់ត្រូវធ្វើស្រែពីព្រលឹមទល់ព្រលប់ដោយបរិភោគមិនគ្រប់គ្រាន់ដោយក្នុងមួយថ្ងៃទទួលបានតែអាហារពីរពេល និងគ្មានពេលសម្រាកបានគ្រប់គ្រាន់។ សម្រាប់អ្នកដែលមិនហូបបាយ អាចត្រូវបានខ្មែរក្រហមសង្ស័យថាបានលួចហូបមុន...
វង្វេងក្នុងព្រៃ
(រតនគិរី)៖ តាស់ ដ្រៀត មានអាយុ៦០ឆ្នាំ ជាប្រជាកសិករ រស់នៅភូមិរ៉ក ឃុំកុកឡាក់ ស្រុកវើនសៃ ខេត្តរតនគិរី។ នៅក្រោមរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ គាត់បានចាប់ផ្ដើមធ្វើពលកម្មដោយធ្វើស្រែប្រវាស់ដៃនៅស្រែណងដាន។ មួយឆ្នាំក្រោយមក ដ្រៀតត្រូវបានផ្លាស់ប្តូរទៅរស់នៅស្រែណាង៉ាម ដោយដឹកជី ជួនកាលដ្រៀតត្រូវដើររកផេះ សម្រាប់យកទៅផ្សំធ្វើជី និងរៀនសូត្របានបន្តិចបន្តួចនៅពេលថ្ងៃត្រង់ ដែលគ្រូបង្រៀននោះឈ្មោះ ត។ ត ជាប្រធានក្រុម គាត់ក៏ត្រូវធ្វើការដូចដ្រៀតដែរ។ ដ្រៀត ត្រូវដើរប្រមូលលាមកសត្វ និងមនុស្ស...
បបរទឹក
(រតនគិរី)៖ ប្លាង ចាន់ មានអាយុ៦៥ឆ្នាំ ជាកសិកររស់នៅភូមិរ៉ក ឃុំកុកឡាក់ ស្រុកវើនសៃ ខេត្តរតនគិរី។ ចាន់ ជាជនជាតិដើមភាគតិចកាវែត។ នៅសម័យខ្មែរក្រហមចាន់បានរស់នៅតាមសហករណ៍ និងធ្វើការតាមកងចល័តពីភូមិកងណង ទៅដល់ភូមិហាត់ប៉ក់ និងពីភូមិកោះពាក្យ ទៅដល់ភូមិអូរតាង។ នៅអូរតាង ចាន់បានលើកទំនប់ប្រឡាយទាំងយប់ទាំងថ្ងៃ ក្នុងម្នាក់ត្រូវជីកឲ្យបានទំហំមួយម៉ែត្រកន្លះ ទើបទទួលបានបាយសម្រាប់ហូប។ ក្នុងកងរបស់គាត់ សមាជិកខ្លះត្រូវដើររកដំឡូងព្រៃ និងបន្លែដែលបរិភោគបាននៅក្នុងព្រៃ។ នៅពេលម៉ោងបាយ គេបានវាយមិន (សំដៅទៅលើឧបករណ៍ម៉្យាងដែលហៅថា...
បាត់បង់ជីវិតដោយសារពុលក្តួច
(រតនគិរី)៖ ប្លូប ក្លម មានអាយុ៧២ឆ្នាំ រស់នៅភូមិរ៉ក ឃុំកុកឡាក់ ស្រុកវើនសៃ ខេត្តរតនគិរី ជាជនជាតិដើមភាគតិចកាវែត។ សព្វថ្ងៃ ក្លម ប្រកបមុខរបរជាប្រជាកសិករ។ នៅសម័យខ្មែរក្រហម ក្លម គឺជាអ្នកធ្វើការងារនៅផ្ទះបាយ ដោយធ្វើការងារមិនច្រើនប៉ុន្មាននោះទេ។ ក្លម ក៏បានធ្លាប់ឆ្លងកាត់ការប្រជុំ និងការបណ្ដុះបណ្ដាលអំពីវិធីធ្វើម្ហូបអាហារនៅក្នុងផ្ទះបាយផងដែរ។ គាត់បានចាប់ផ្ដើមការងារតាំងពីការបង្កើតសហករណ៍នៅភូមិរ៉ក និងភូមិឡាឡៃ។ ក្លម រស់នៅស្រែណងដានអស់រយៈពេលប្រហែលជា ២ ទៅ...
ដឹកជញ្ជូនស្រូវទាំងកូនខ្ចី
(រតនគិរី)៖ គឿន ភើត អាយុ ៩០ ឆ្នាំ សព្វថ្ងៃរស់នៅភូមិរ៉ក ឃុំកុកឡាក់ ស្រុកវើនសៃ ខេត្តរតនគិរី ជាជនជាតិដើមភាគតិចកាវែត។ នៅពេលខ្មែរក្រហមបានគ្រប់គ្រងអំណាច បងថ្លៃរបស់ គឿន ភើត ត្រូវបានឃុំឃាំងនៅក្នុងគុក។ គាត់បានទៅតស៊ូជាមួយ តាឈួល តាប្លូម និង តាឌឿ សម្រាប់ការដោះលែងបងថ្លៃឈ្មោះ តាថួម។ ភើត តែងតែយកអាហារទៅឲ្យតាថួម...
ប្រជាជនមូលដ្ឋាន
(ព្រៃវែង)៖ អុជ អឿន មានអាយុ ៦៦ឆ្នាំ ជាអ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម។ គាត់មានស្រុកកំណើត និងបច្ចុប្បន្នរស់នៅភូមិព្រៃកំពែង ឃុំព្រៃកណ្តៀង ស្រុកពាមរក៍ ខេត្តព្រៃវែង។ ក្នុងរបបសង្គមរាស្រ្តនិយម អឿន បានចូលរៀននៅសាលាបឋមសិក្សាភូមិចាន់។ គាត់រៀនបានត្រឹមថ្នាក់ទី៣ ក៏ឈប់រៀន។ ឆ្នាំ១៩៧១ គាត់បានរៀបការនៅភូមិព្រៃកំពែង និងមានកូនមួយ។ ក្នុងរបប នល់ នល់ អឿន បានឃើញក្នុងភូមិមានសង្រ្គាម និងការទម្លាក់គ្រាប់បែក។...
ការព្យាបាលអ្នកជំងឺក្នុងរបបខ្មែរក្រហម
ខ្ញុំឈ្មោះ ស៊ន់ សឿន កើតនៅឆ្នាំ១៩៦០ នៅភូមិមហាសៀកក្រោម ឃុំមហាខ្ញូង ស្រុកកោះសូទិន ខេត្តកំពង់ចាម។ ខ្ញុំគឺជាកូនទី២ក្នុងចំណោមបងប្អូនប្រុសស្រីចំនួន៣នាក់។ ក្នុងវ័យកុមារ ខ្ញុំចូលរៀនរហូតដល់ថ្នាក់ទី៣ចាស់នៅសាលាបឋមសិក្សាមហាសៀកក្រោម។ ដោយសារតែជីវភាពក្រីក្រ ខ្ញុំឈប់រៀន និងមកជួយការងារផ្ទះឪពុកម្ដាយវិញ។ ក្រៅពីកិច្ចការងារនៅផ្ទះ ខ្ញុំទៅជួយឪពុករបស់ខ្ញុំធ្វើចម្ការ រួមមាន ចេក ពោត និងបន្លែផ្សេងៗ។ ខ្ញុំមានជីវភាពរស់នៅសមរម្យ ប៉ុន្តែស្ថានការណ៍បានផ្លាស់ប្ដូរ បន្ទាប់ពីរដ្ឋប្រហារ លន់ នល់...
ការចងចាំរបស់អ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហមម្នាក់
អស់រយៈពេលជាង៤៥ឆ្នាំក្រោយពីការដួលរលំរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ អ្នករស់រានមានជីវិតនៅតែចងចាំនិងនឹករឭកអំពីអតីតកាលរបស់ខ្លួន ដោយផ្តើមចេញពីប្រជាជនធម្មតាម្នាក់រហូតក្លាយជាជនរងគ្រោះនៃរបបប្រល័យពូជសាសន៍និងសង្គ្រាម។ អ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហមម្នាក់ឈ្មោះ ស្រី សាលី នៅតែចងចាំមិនភ្លេចនូវបទពិសោធន៍ដែលបានកើតឡើងមកលើខ្លួននិងក្រុមគ្រួសារ។ ការចងចាំរបស់សាលីគឺជាផ្នែកមួយនៃប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ប្រទេសកម្ពុជា។ ស្រី សាលី ភេទប្រុស មានអាយុ៨២ឆ្នាំ បច្ចុប្បន្នជាភិក្ខុមួយអង្គគង់នៅវត្តសង្កែ ភូមិតាជោ ឃុំសង្កែ ស្រុករំដួល ដែលពីមុនហៅថាស្រុកសំរោង ខេត្តស្វាយរៀង។ សាលី មានឪពុកឈ្មោះ ស្រី ថាប់ និងមានម្ដាយឈ្មោះ ឃុន ណាប់...
កែវ ថុន ៖ រត់ភៀសខ្លួនទៅប្រទេសវៀតណាមដើម្បីរស់
ខ្ញុំឈ្មោះ កែវ ថុន កើតនៅឆ្នាំ១៩៤០ នៅភូមិពោធិ៍ ឃុំមេសថ្ងក ស្រុកចន្រ្ទា ខេត្តស្វាយរៀង។ ខ្ញុំមានឪពុកឈ្មោះ កែវ ថែ និង ម្តាយឈ្មោះ នួន សាម៉ន។ ខ្ញុំមានប្រពន្ធឈ្មោះ ផាំង ង៉ូយ និងមានកូនចំនួន៦នាក់។ ខ្ញុំគឺជាកូនច្បងក្នុងចំណោមបងប្អូនចំនួន៧នាក់ គឺប្រុស៤នាក់ និងស្រី៣នាក់។ បងប្អូនខ្ញុំនៅរស់តែពីរនាក់ប៉ុណ្ណោះ ក្រៅពីនោះបានស្លាប់ក្នុងរបបខ្មែរក្រហមអស់ហើយ។ បន្ទាប់ពី...
រឿងរ៉ាវពីអតីតកាល
តាមពិតខ្ញុំមានដើមកំណើតជាជនជាតិថៃដែលបានមករស់នៅក្នុងទឹកដីប្រទេសកម្ពុជាជាប់ព្រំដែនខ្មែរថៃតាំងពីជំនាន់ដូនតាកន្លងមកជាយូរយារណាស់មកហើយ។ ខ្ញុំមានឈ្មោះ លឹម គឹមហ៊ាង មានអាយុ៦៩ឆ្នាំ និងប្តីឈ្មោះ លី អែម មានកូនចំនួនបីនាក់។ ឪពុកខ្ញុមឈ្មោះ លឹម ហេង ហើយម្តាយឈ្មោះ នួង (ជាជនជាតិថៃ)។ ម្តាយខ្ញុំស្លាប់ជំនាន់ខ្មែរក្រហម ហើយឪពុកស្លាប់ឆ្នាំ១៩៨០។ ខ្ញុំមានបងប្អូនបង្កើតចំនួន៧នាក់ (ស្រី៤ ប្រុស៣) មានស្រុកកំណើតនៅភូមិអន្លង់វ៉ាក់ ឃុំតាតៃក្រោម ស្រុកកោះកុង ខេត្តកោះកុង។ សព្វថ្ងៃខ្ញុំរស់រនៅភូមិដូង...
ជីវិតរត់ភៀសខ្លួនក្នុងពេលសង្រ្គាម
ខ្ញុំឈ្មោះ ធី វាសនា អាយុ៦៦ឆ្នាំ រស់នៅភូមិទី៨ ឃុំកោះសូទិន ស្រុកកោះសូទិន ខេត្តកំពង់ចាម។ ខ្ញុំជាមេផ្ទះ និងរស់នៅជាមួយកូន។ ខ្ញុំរៀបការប្ដីឈ្មោះ ម៉េង អាន និងមានកូនប្រុសស្រីចំនួន៥នាក់។ ឪពុកខ្ញុំឈ្មោះ ធី និងម្ដាយឈ្មោះ សន។ ខ្ញុំជាកូនទី៣ក្នុងចំណោមបងប្អូនប្រុសស្រីចំនួន៣នាក់។ ខ្ញុំកើតនៅភូមិទី៨ ឃុំកោះសូទិន ស្រុកកោះសូទិននេះតែម្ដង។ នៅវ័យកុមារ ខ្ញុំរៀនសូត្រនៅសាលាបឋមសិក្សាវត្តគ្រូអ៊ុករហូតដល់ថ្នាក់ទី៩ចាស់។ បន្ទាប់មក...
ប្រធានរោងបាយសហករណ៍ទី២
ជុំ សារឹម ហៅ សារ៉ន ភេទប្រុស អាយុ៦៥ឆ្នាំ មានស្រុកកំណើតនៅភូមិកំពង់អំពិល ឃុំកំពង់អំពិល ស្រុករំដួល ខេត្តស្វាយរៀង។ ឪពុករបស់សារឹមឈ្មោះ ហ៊ឹម ជុំ និងម្ដាយឈ្មោះ ភី ណាត់។ សារេមមានបងប្អូនប្រាំនាក់(ស្រីបីនាក់ និងប្រុសពីរនាក់) និងបាត់បង់ជីវិតអស់ពីរនាក់។ សារឹម ជាកូនទីបីក្នុងគ្រួសារ។ បងប្អូនរបស់គាត់ពីរនាក់ដែលបានស្លាប់នោះគឺ ស្លាប់នៅក្នុងសម័យរំដោះឆ្នាំ១៩៧៩ ដោយសារជំងឺ។ ប្រពន្ធរបស់គាត់ឈ្មោះ...
ឪពុកម្ដាយ និងបងប្អូនរបស់ខ្ញុំ ត្រូវបានខ្មែរក្រហមសម្លាប់ទម្លាក់ចូលក្នុងរណ្ដៅសាកសពរួមយ៉ាងព្រៃផ្សៃ
ខ្ញុំឈ្មោះ ស្រេង ស៊ីថា អាយុ៦២ឆ្នាំ បច្ចុប្បន្នរស់នៅភូមិទី៨ ឃុំកោះសូទិន ស្រុកកោះសូទិន ខេត្តកំពង់ចាម។ ខ្ញុំគឺជាអតីតគ្រូបង្រៀនថ្នាក់ទី១នៅសាលាបឋមសិក្សាទីប្រជុំ។ ខ្ញុំរៀបការប្ដីឈ្មោះ អ៊ុត ម៉ៅ និងមានកូនប្រុសស្រីទាំងអស់ចំនួន៤នាក់។ ខ្ញុំមានឪពុកឈ្មោះ ស ស្រេង គឺជានាយទាហាន លន់ នល់ និងម្ដាយឈ្មោះ មែន ជា។ ខ្ញុំគឺជាកូនទី៣ក្នុងចំណោមបងប្អូនប្រុសស្រីទាំងអស់ចំនួន៧នាក់។ នៅចុងឆ្នាំ១៩៧៨ ឪពុកម្ដាយ...
ការជក់បារីក្នុងរបបខ្មែរក្រហម គឺជាពេលវេលាសម្រាកបន្ថែម
សារធាតុ នីកូទីន ដែលមានវត្តមាននៅក្នុងផលិតផលនៃថ្នាំជក់ (បារី) គឺជាសាធាតុដែលអាចជ្រៀតចូលទៅរាងកាយមនុស្សតាមរយៈការស្រូបចូលដោយផ្លូវដង្ហើម និងស្បែក ដែលអាចបង្កឲ្យមានបញ្ហាដូចជា៖ ចង្វាក់បេះដូងលោតញ៉ាប់ លើសម្ពាធឈាម ហើយការប្រើប្រាស់រយៈពេលយូរអាចបង្កទៅជាជំងឺមហារីក។ បន្ថែមលើនេះទៅទៀត ការប្រើប្រាស់សារធាតុ នីកូទីនច្រើន ក៏ឈានទៅរកការញៀន គឺអ្នកជក់បារីពិបាកក្នុងការឈប់ដោយសារមានអាការៈ ពិបាកក្នុងខ្លួន ពិបាកគ្រប់គ្រងអារម្មណ៍ និងមានការតានតឹងអារម្មណ៍។[1] អំឡុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៦០ អ្នកជក់បារីនៅប្រទេសកម្ពុជា គឺដើម្បីភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងក្នុងវិស័យជំនួញ បង្កើតជំនឿចិត្ត និងទទួលភ្ញៀវក្នុងកម្មវិធីផ្សេងៗ ដូចជា ពិធីរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍...
សកម្មភាពខ្មែរវៀតកុងក្នុងស្រុកបាទី ខេត្តតាកែវ នៅចុងឆ្នាំ១៩៧១ និង ១៩៧២
វត្តមានរបស់កងកម្លាំងវៀតកុងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បានបង្កផលប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំងដល់ជីវិតរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់ប្រជាជនកម្ពុជា និងបានរួមចំណែកដល់ការបង្កើតឲ្យមានភាពចលាចលក្នុងសង្គម សេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយនៅក្នុងប្រទេស។ សកម្មភាពបង្កដោយកងកម្លាំងវៀតកុង និងខ្មែរកុម្មុយនីស្តដែលបានកើតឡើងនៅតាមភូមិ ឃុំ ស្រុក ខេត្ត ក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបន្ទាប់ពីថ្ងៃរដ្ឋប្រហារឆ្នាំ១៩៧០ បានបង្ហាញពីភាពជាប់ទាក់ទងគ្នានៃជម្លោះនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងបញ្ហាប្រឈមដែលបង្កឡើងដោយសារជាតិនិយម របស់ប្រជាជននៅតាមស្រុកស្រែចម្ការ ការតស៊ូមនោគមវិជ្ជា និងការអន្តរាគមន៍នានាពីខាងក្រៅ។ ហេតុការណ៍ទាំងនេះ មិនត្រឹមតែធ្វើឲ្យប្រវត្តិសាស្ត្រប្រទេសកម្ពុជា ប្រែក្លាយជាប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏ជូរចត់សម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជាប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សក្ដានុពលនានាក្នុងតំបន់ទៀតផង។ ការយល់ដឹងអំពីព្រឹត្តិការណ៍ទាំងនេះ ផ្តល់នូវការយល់ដឹងយ៉ាងសំខាន់ទៅលើភាពស្មុគស្មាញនៃសង្គ្រាម នយោបាយ និងផលវិបាកនៃជម្លោះក្នុងតំបន់...
អតីតកូនសិស្ស និងជាទាហានឡាវ មុនចាប់ខ្លួន គឺជាភ្នាក់ងាររបស់ វៀតណាម ចូលមកកម្ពុជា
ឯកសារចម្លើយសារភាពសរសេរដោយដៃចំនួន៧ទំព័រ ជារបស់ឈ្មោះ លីមស៊ុន បាក់លីម អតីតកូនសិស្ស និងជាទាហានឡាវ ដែលមុនចាប់ខ្លួន គឺជាភ្នាក់ងាររបស់វៀតណាមចូលមកកម្ពុជា។ តាមរយៈចម្លើយសារភាពនៅក្នុងឯកសារនេះ (D០០០៥៦) បានបង្ហាញអំពីសកម្មភាពរបស់ បាក់លីម ដែលទទួលផែនការពី ង្វៀង ធីបេ មេបញ្ជាការប្រទេសវៀតណាម ឲ្យចូលមក ស៊ើបការណ៍ ពីសភាពការណ៍ទាំងមូល នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា នៅឆ្នាំ១៩៧៦ ដល់ ឆ្នាំ១៩៧៨។ ដើម្បីបំពេញភារកិច្ចនេះឲ្យបានជោគជ័យ បាក់លីម...
ធូ នួន លេខាស្រុកស្វាយរៀង និងជាជំនួយបច្ចេកទេសសេដ្ឋកិច្ចតំបន់២៣ នៃភូមិភាគបូព៌ា ត្រូវបានកម្ទេចនៅស-២១ «ទួលស្លែង»
ធូ នួន ហៅ ថុនា ជាកូនច្បងក្នុងគ្រួសារដែលមានបងប្អូនប្រំាបីនាក់ ស្រីប្រាំនាក់ និងប្រុសបីនាក់។ គាត់ត្រូវបានឃាត់ខ្លួនបញ្ជូនមកមន្ទីរសន្តិសុខ-ស២១ ហៅ គុកទួលស្លែង នៅថ្ងៃទី១៩ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៨ នៅពេលនោះគាត់មានអាយុ៥៩ឆ្នាំ កំពុងបម្រើការងារជាជំនួយបច្ចេកទេសសេដ្ឋកិច្ចតំបន់២៣។[1] តំបន់២៣ ជាតំបន់មួយស្ថិតនៅក្នុងចំណោមតំបន់ទាំងប្រាំ នៃភូមិភាភបូព៌ាដែលរួមមាន តំបន់២០ តំបន់២១ តំបន់២២ តំបន់២៣ និងតំបន់២៤)[2]។ នៅខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៧៨...
ឈ្មោះ ម៉ិល ម៉ៅ យុវជននៅមន្ទីរពេទ្យ ព. ១៧ នៅទីក្រុងភ្នំពេញ
ឯកសារចម្លើយសារភាពសរសេរដោយដៃចំនួន១១ទំព័រ ជារបស់ឈ្មោះ ម៉ិល មឿន ជាយុវជននៅមន្ទីរពេទ្យ ព. ១៧ នៅទីក្រុងភ្នំពេញ ។ តាមរយៈចម្លើយសារភាពនៅក្នុងឯកសារនេះ (J000៤១) បានបង្ហាញអំពីសកម្មភាពរបស់ ម៉ិល ម៉ៅ ដែលទទួលផែនការពី នៅ ដែលជាប្រធានពេទ្យ ភូមិភាគបស្ចិម និង សៀ អនុប្រធានពេទ្យ ភូមិភាគមស្ចឹម ឲ្យយកថ្នាំចាក់មកពីពិសោធន៍លើអ្នកជំងឺ នៅឆ្នាំ១៩៧៦ ដល់...
រឿងរ៉ាវរបស់កងនារីបដិវត្តន៍ខ្មែរក្រហម
ខ្មែរក្រហមជ្រើសរើសតែអ្នកស្មោះត្រង់នឹងអង្គការបដិវត្តន៍ អ្នកមានវណ្ណៈថ្នាក់ទាប កូនកសិករក្រដែលមិនមានការអប់រំខ្ពង់ខ្ពស់ ហើយរងការជិះជាន់កេងប្រវ័ញ្ចពីអ្នកមាន និងអ្នកមានអំណាច, លះបង់ និងអ្នកខិតខំធ្វើការឲ្យចូលក្នុងជួរបដិវត្តន៍របស់ខ្លួន។ តាមរយៈលក្ខខណ្ឌខាងលើ យូ អុន, តូ រ៉ុង និង ចាន់ យីន ត្រូវខ្មែរក្រហមជ្រើសរើសឱ្យចូលធ្វើការជាកងនារីដឹកជញ្ជូនស្បៀង និងបម្រើអង្គភាពផ្សេងៗជាបន្តបន្ទាប់។ ខាងក្រោមគឺជាការរៀបរាប់របស់ យូ អុន, តូ រ៉ុង និង ចាន់ យីន...
អតីតកងទ័ពភូមិពាយ័ព្យបានរួចខ្លួនពីគុកព្រៃសរដោយសារជាមិត្តភក្តិរបស់ឌុ
សឿន រ៉ៃ អតីតកងទ័ពភូមិភាគពាយ័ព្យម្នាក់ត្រូវបានចាប់ខ្លួនបញ្ជូនមកមន្ទីរស-២១ និងកន្លែងលត់ដំនៅគុកព្រៃសរ។ សឿន រ៉ៃ បានរួចខ្លួនពីគុកព្រៃសរដោយសារខ្លួនជាមិត្តភក្តិជិតស្និតជាមួយ ឌុច ប្រធានមន្ទីរស-២១។ សឿន រ៉ៃ បានរៀបរាប់អំពីជីវិតជាកងទ័ពភូមិភាគពាយ័ព្យ និងការចាប់បញ្ជូនមកមន្ទីរស-២១នៅភ្នំពេញដូចខាងក្រោម៖ សឿន រ៉ៃ ភេទប្រុស អាយុ៧០ឆ្នាំ មានស្រុកកំណើតនៅភូមិវត្តតាមឹម ឃុំវត្តតាមឹម ស្រុកបាត់ដំបង ខេត្តបាត់ដំបង។ បច្ចុប្បន្ន រ៉ៃ រស់នៅភូមិស្ទឹងថ្មី ឃុំប្រម៉ោយ...
ឯក សុផល ៖ អតីតគណៈតំបន់៣៧ នៃរបបខ្មែរក្រហម
នៅឆ្នាំ១៩៧៧ ខ្មែរក្រហមតែងតាំង ឯក សុផល ជាគណៈតំបន់៣៧ (ខេត្តកោះកុង) នៃភូមិភាគបស្ចិម។ ភូមិភាគបស្ចិមត្រូវបានខ្មែរក្រហមបង្កើតឡើងបន្ទាប់ពីខ្មែរក្រហមបានទទួលជ័យជម្នះលើរបបសាធារណរដ្ឋខ្មែរនៅថ្ងៃ១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥។ ភូមិភាគបស្ចិមរួមមាន ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង និងខេត្តកោះកុងទាំងមូល និងខេត្តកំពង់ស្ពឺប៉ែកខាងជើងផ្លូវជាតិលេខ៤។ ភូមិភាគបស្ចិមបានចែកចេញជា៥តំបន់ គឺតំបន់៣១ តំបន់៣២ តំបន់៣៧ តំបន់១៥ និងតំបន់១១។ ភូមិភាគបស្ចិមដឹកនាំដោយជូ ជេត ហៅ ស៊ី។ ឯក...
ទូច ឈុំ « អតីតឈ្លបឃុំក្លាយជាប្រធានអនុសេនាធំ »
នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម(១៩៧៥-១៩៧៩) យុវជនជាច្រើនត្រូវបានជ្រើសរើសឲ្យបម្រើកងទ័ព ជាពិសេសនៅអំឡុងពេលរបបខ្មែរក្រហមធ្វើសង្រ្គាមជាមួយប្រទេសកម្ពុជាក្នុងចន្លោះឆ្នាំ១៩៧៧ និង ១៩៧៨។ ទូច ឈុំ អតីតប្រធានកងអនុសេនាធំចំណុះកងពលលេខ៥០២នៃកងទ័ពខ្មែរក្រហមបានរៀបរាប់ពីបទពិសោធន៍ជាកងទ័ពខ្មែរក្រហមដូចខាងក្រោម។ ទូច ឈុំ ភេទប្រុស អាយុ៧៤ឆ្នាំ សព្វថ្ងៃប្រកបមុខរបរជាកសិករ។ ឈុន មានស្រុកកំណើតនៅភូមិទំនាប ឃុំអមលាំង ស្រុកថ្ពង ខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ សព្វថ្ងៃរស់នៅភូមិចំការជ្រៃខាងត្បូង ឃុំអន្លងរាប ស្រុកវាលវែង ខេត្តពោធិ៍សាត់។ ឈុំ មានប្រពន្ធឈ្មោះ ជួន...
ស៊ិន ឈួន ៖ ស្នងការនយោបាយ “ង” ១២៥ ភូមិភាគបូព៌ា
ឯកសារចម្លើយាសារភាពសរសេរដោយដៃចំនួន ១១ទំព័រ របស់ឈ្មោះ ស៊ិន ឈួន ហៅត្រឿង ហៅជឿន ស្នងការន.ប “ង” ១២៥ បានបង្ហាញអំពី ការបំផ្លាញក្រុមខ្មែរក្រហម ការធ្វើទំនាក់ទំនងជាមួយវៀតណាមដើម្បីស្នើសុំអាវុធ និងគម្រោងចូលវាយទីក្រុងភ្នំពេញនៅខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៦។ លើសពីនេះទៅទៀត ឈួន បានឆ្លើយដាក់ក្បាលម៉ាស៊ីនដឹកនាំចំនួន៥នាក់ ដែលអង្គការមិនទាន់ចាប់ខ្លួនបាន។ ចម្លើយសារភាពរបស់ ឈួន គឺសរសេរចប់នៅថ្ងៃទី១២ ខែ៩ ឆ្នាំ១៩៧៦។ ខាងក្រោមនេះគឺជាសាច់រឿងទាំងមូលរបស់...
កងទ័ពឈរជើងនៅកោះសេះក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៧៥-១៩៧៩
កោះសេះ គឺជាកោះមួយក្នុងចំណោមកោះ និងកូនកោះទាំង៦៤របស់ប្រទេសកម្ពុជា។ កោះសេះមានទីតាំងនៅក្នុងឈូងសមុទ្រថៃចំណុះឲ្យឧទ្យានជាតិរាម ខេត្តព្រះសីហនុ។ កោះសេះមានចម្ងាយ១.៥គីឡូម៉ែត្រប៉ែកខាងត្បូងកោះថ្មី និងប្រហែល៩គីឡូម៉ែត្រពីឃុំរាម ខេត្តព្រះសីហនុ។ កោះសេះមាន៤.៥គីឡូម៉ែត្រពីកោះត្រល់។ កោះសេះ មានផ្ទៃដី ៧.៥គីឡូម៉ែត្រការ៉េ (បណ្តោយ៤.៤គីឡូម៉ែត្រ ទទឹង១.៨-៤.៤គីឡូម៉ែត្រ និងមានឆ្នេរ ១៥គីឡូម៉ែត្រ)។ ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម ជាពិសេសអំឡុងពេលសង្រ្គាមកម្ពុជា-វៀតណាម ខ្មែរក្រហមបានប្រើកោះសេះជាបន្ទាយកងទ័ព ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ន កោះនេះគ្មានមនុស្សរស់នៅនោះទេ ខណៈច្រាំងសមុទ្រភាគច្រើនសម្បូរទៅដោយ ព្រៃកោងកាង។ លាង បៀ...
រឿងរ៉ាវអ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម និង អាងទំនប់ម្លេច
បើធ្វើដំណើរពីភ្នំពេញទៅកាន់ខេត្តកំពត តាមបណ្តោយផ្លូវជាតិលេខ៣ មកដល់គីឡូម៉ែត្រលេខ៩៨ ត្រង់ព្រំប្រទល់ខេត្តតាកែវ-កំពត នៅពីខាងស្តាំដៃក្បែរជើងភ្នំនារាយណ៍ គឺមានផ្លូវមួយបត់ស្តាំចម្ងាយប្រមាណ៤គីឡូម៉ែត្រ យើងនឹងឃើញរមណីយដ្ឋានមួយកន្លែងដែលឈ្មោះថា «ទំនប់ម្លេច»។ បច្ចុប្បន្ន ទំនប់នេះ សិ្ថតនៅ ឃុំច្រេស ស្រុកជុំគិរី ខេត្តកំពត។ ទំនប់ប្រវត្តិសាស្រ្តមួយនេះ ត្រូវបានកសាងឡើងក្នុងរបបខ្មែរក្រហមចន្លោះពីចុងឆ្នាំ១៩៧៧ និងដើមឆ្នាំ១៩៧៨ ដែលបណ្ដាលឲ្យមានប្រជាជនខ្មែរស្លូតត្រង់ឈឺបាក់កម្លាំង និងស្លាប់រាប់ម៉ឺននាក់ ដោយសារការបង្ខំឲ្យរែកដីលើកទំនប់តាមផែនការកំណត់របស់អង្គការ ដោយមិនមានរបបអាហារគ្រប់គ្រាន់ ព្រមទាំងការបង្ខំឲ្យធ្វើការមិនមានពេលសម្រាក និងមានជំងឺទៀតផង។ ការសាងសង់ «ទំនប់ម្លេច»...
ចូលបម្រើកងទ័ពយ៉ាងស្ងាត់ៗ ដោយសារអត់ឃ្លានខ្លាំងពេក
អ៊ុន ហយ ភេទប្រុស អាយុ៧៤ឆ្នាំ មានទីកន្លែងកំណើតនៅភូមិព្រែកពារ ឃុំឈូកស ស្រុកកំពង់ត្រឡាច ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង។ បច្ចុប្បន្ន ហយ រស់នៅក្នុងស្រុកអន្លង់វែង ខេត្តឧត្តរមានជ័យ។ ខាងក្រោមនេះគឺជាចាស់រឿងរបស់ ហយ៖ ៖ ខ្ញុំគឺជាកូនទី២ក្នុងចំណោមបងប្អូនចំនួន៣នាក់ (ប្រុស២នាក់ និងស្រី១នាក់)។ ឳពុកម្តាយរបស់ខ្ញុំមានមុខរបរជាកសិករ។ ខ្ញុំមិនបានរៀនសូត្រនោះទេកាលពីកុមារភាព ដោយសារជីវភាពគ្រួសារមានការលំបាកពេក។ នៅពេលខ្ញុំធំដឹងក្ដីបន្ដិច ខ្មែរក្រហមបានបញ្ជូនខ្ញុំឲ្យចូលកងចល័តលើកភ្លឺស្រែ និងជីកប្រឡាយ។ ខ្ញុំបានធ្វើការនៅភូមិថ្នល់ទទឹង...
ខ្ញុំត្រូវរបួសចំត្រង់ពោះ និងក្រលៀន
ប៉ុន ខេម ភេទ ប្រុស អាយុ៧៣ឆ្នាំ មានទីកន្លែងកំណើតនៅភូមិប្រជុំអង្គ ឃុំជើងកើប ស្រុកកណ្ដាលស្ទឹង ខេត្តកណ្ដាល។ បច្ចុប្បន្ន ខេម រស់នៅក្នុងភូមិទឹកជុំ ឃុំត្រពាំងប្រីយ៍ ស្រុកអន្លង់វែង ខេត្តឧត្តរមានជ័យ។ ខេម និយាយថា៖ «ខ្ញុំមានបងប្អូនបង្កើតចំនួន៩នាក់ ហើយខ្ញុំគឺជាកូនប្រុសច្បងនៅក្នុងគ្រួសារ។ កាលពីកុមារភាពខ្ញុំរៀនបានត្រឹមថ្នាក់ទី៩ពីសង្គមចាស់។ ជំនាន់នោះគ្រួសាររបស់ខ្ញុំប្រកបរបរធ្វើស្រែចម្ការ និងជាកម្មករលីសែងគ្រឿងដែក។ គ្រួសារខ្ញុំ មិនមានមុខរបរធំដុំអ្វីនោះទេ។ ក្រៅពីការងារទាំងអស់នេះ...
ខ្ញុំត្រូវអម្បែងគ្រាប់ហោះមកលើស្លឹកត្រចៀក និងធ្លាយដល់ថ្គាម
ជូ នូ ភេទប្រុស អាយុ៧៥ឆ្នាំ មានទីកន្លែងកំណើតនៅក្នុង ភូមិពែងមាសត្បូង ឃុំស្ពឺ ស្រុកចំការលើ ខេត្តកំពង់ចាម។ បច្ចុប្បន្ន នូ រស់នៅក្នុងភូមិទឹកជុំ ឃុំត្រពាំងប្រិយ៍ ស្រុកអន្លង់វែង ខេត្តឧត្តរមានជ័យ។ នូ បាននិយាយថា ៖ «ខ្ញុំមានបងប្អូនចំនួន៥នាក់ ហើយខ្ញុំជាកូនពៅនៅក្នុងគ្រួសារ។ នៅជំនាន់នោះ គ្រួសារខ្ញុំមានជីវភាពខ្វះខាតណាស់ ហើយខ្ញុំជាកូនកំព្រារស់នៅជាមួយម្ដាយចុង។ កាលពីវ័យកុមារ ខ្ញុំរៀនអក្សរបានត្រឹមថ្នាក់ទី៧...
អ្នកគ្រប់គ្រងរោងបាយនៅសម័យខ្មែរក្រហម
(ព្រៃវែង)៖ ប្រាជ្ញ ថន ជាកសិករ មានអាយុ ៦៥ឆ្នាំ រស់នៅភូមិព្រៃមាស ឃុំកំពង់ឬស្សី ស្រុកពោធិ៍រៀង ខេត្តព្រៃវែង។ ថន មានបងប្អូនប្រាំពីរនាក់ស្លាប់ក្នុងរបបខ្មែរក្រហមបីនាក់។ នៅអំឡុងពេលផ្តល់បទសម្ភាសន៍ ថន បានរៀបរាប់ប្រាប់អ្នកស្ម័គ្រចិត្តកម្ពុជាថា គាត់បានចូលរៀននៅឆ្នាំ១៩៥៧ នៅបឋមសិក្សាជិតភូមិព្រៃកណ្តៀង និងបានបន្តការសិក្សារហូតដល់ថ្នាក់ទីប្រាំពីរ បានឈប់រៀន និងជួយធ្វើស្រែចម្ការឪពុកម្តាយ ដោយសារតែជីវភាពខ្វះខាត និងខ្វះមធ្យោបាយធ្វើដំណើរដោយសារតែត្រូវប្តូរសាលាឆ្ងាយពីផ្ទះ។ ឆ្នាំ១៩៧០-១៩៧៥ ថន បានឃើញទាហានខ្មែរក្រហម...
កុមារត្រូវជួយធ្វើការដើម្បីទទួលបានរបបអាហារ
(ព្រៃវែង)៖ យ៉ុន យាត់ មានអាយុ៥៥ឆ្នាំ ជាអ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម បច្ចុប្បន្នរស់នៅភូមិព្រៃកណ្តៀង ឃុំព្រៃកណ្តៀង ស្រុកពាមរក៍ ខេត្តព្រៃវែង។ គាត់ មានបងប្អូនប្រាំពីរនាក់។ នៅសម័យ លន់ នល់ យាត់ បានឃើញក្នុងភូមិមានការទម្លាក់គ្រាប់បែក និងមានសង្រ្គាមរវាងកងទ័ពខ្មែរក្រហមជាមួយកងទ័ព លន់ នល់។ គាត់ និងប្រជាជនក្នុងភូមិបានរត់គេចទៅពូននៅភូមិស្តៅ និងតំបន់ព្រៃនៅជិតៗដើម្បីគេចពីការទម្លាក់គ្រាប់បែកដែលគាំទ្រ លន់ នល់។ ថ្ងៃមួយអំបែងគ្រាប់បែកបានធ្លាក់ចំគ្រួសារគាត់ដែលកំពុងតែពូននៅក្នុងរណ្តៅត្រង់សេបានបណ្តាលឲ្យឪពុករបស់គាត់ទទួលរងរបួស។...
កុមាររបបខ្មែរក្រហម
(ព្រៃវែង)៖ តុង តក់ មានអាយុ៥១ឆ្នាំ ជាអ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម មានមុខរបបជាជាងសំណង់។ គាត់មានស្រុកកំណើត និងបច្ចុប្បន្នរស់នៅភូមិព្រៃកណ្តៀង ឃុំព្រៃកណ្តៀង ស្រុកពាមរក៍ ខេត្តព្រៃវែង។ គាត់ មានកូនពីរនាក់ ស្រីមួយ និងប្រុសមួយ។ តាមរយៈបទសម្ភាសន៍ជាមួយអ្នកស្ម័គ្រចិត្តកម្ពុជា តក់ បានផ្តល់ព័ត៌តាមការចងចាំ និងការស្តាប់ពីចាស់ៗតំណាលប្រាប់ថា ក្នុងរបប លន់ នល់ នៅក្នុងភូមិឃុំមានសង្គ្រាម និងការទម្លាក់គ្រាប់បែក។ ចូលដល់របបខ្មែរក្រហមឆ្នាំ១៩៧៥...
ប្រជាជន១៧ មេសា
(ព្រៃវែង)៖ ឈួន សាវ៉ាន មានអាយុ៨០ឆ្នាំ ជាអ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម បច្ចុប្បន្នរស់នៅភូមិព្រៃកំពែង ឃុំព្រៃកណ្តៀង ស្រុកពាមរក៍ ខេត្តព្រៃវែង។ សាវ៉ាន បានចូលរៀនតាំងពីរបបសង្គមរាស្រ្តនិយម។ ឆ្នាំ១៩៦០ គាត់បានឈប់រៀន និងបានរៀបការមករស់នៅទីក្រុងភ្នំពេញ។ ប្តីរបស់ សាវ៉ាន ជាមន្រ្តីរាជការរបស់របប លន់ នល់។ នៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ សាវ៉ាន ប្តី កូន...
ធ្វើការងារធ្ងន់ៗ និងរស់នៅបែកពីគ្រួសារ
អិន ផាត ភេទស្រី មានអាយុ៨៥ឆ្នាំ ជាអ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហមរស់នៅភូមិពូលូង សង្កាត់រមនា ក្រុងសែនមនោរម្យ ខេត្តមណ្ឌលគិរី។ នៅក្នុងអំឡុងរបបខ្មែរក្រហម ផាត និងស្វាមី រស់នៅខេត្តក្រចេះ។ ស្វាមីរបស់ ផាត មានតួនាទីជាអ្នកឡើងត្នោត និងរត់រម៉ក។ បន្ទាប់មកអង្គការចោទប្រកាន់ ផាត និងប្តីរបស់គាត់ ជាអ្នកមាន ជាស្ពានកណ្តាល និងបានចាត់ពីរនាក់ប្ដីប្រពន្ធ ឲ្យមករស់នៅក្នុងព្រៃត្រពាំងស្ក ។ បន្ទាប់ពីទៅដល់ទីនោះ...
ជម្លៀសទៅស្រុកកោះញែក
ខ្ញុំឈ្មោះ ព្លឹក ចីល ភេទប្រុស អាយុ៦៩ឆ្នាំជាជនជាតិដើមភាគតិចព្នង។ បច្ចុប្បន្ន ចីល រស់នៅក្នុងភូមិពូតាំង សង្កាត់រមនា ក្រុងសែនមនោរម្យ ខេត្តមណ្ឌលគិរី។ កាលពីសម័យខ្មែរក្រហមខ្ញុំមានអាយុ២២ឆ្នាំ ពេលនោះខ្ញុំរស់នៅក្នុងភូមិពូតាំង សង្កាត់រមនា ក្រុងសែនមនោម្យ ខេត្តមណ្ឌលគិរី ត្រូវបានអង្គការខ្មែរក្រហម ជម្លៀសទៅស្រុកកោះញែកវិញ។ ពេលជម្លៀសទៅកោះញែកក្នុងការធ្វើដំណើរ បើទោះបីជាមានឡាន ឬម៉ូតូក៏អង្គការខ្មែរក្រហមមិនឲ្យជិះដែរ ឲ្យដើរថ្មើរជើងទៅរយៈពេលបួនយប់បានទៅដល់កោះញែក។ ចំពោះទ្រព្យសម្បត្តិ គោ ក្របីអង្គការយកទាំងអស់ឲ្យយើងធ្វើដំណើរតែខ្លួនទេ។...
សាន់ ថា អតីតកងទ័ពខ្មែរក្រហម នៅការដ្ឋានសាងសង់ព្រលានយន្តហោះកំពង់ឆ្នាំង
ខ្ញុំឈ្មោះ សាន់ ថា គឺជាកសិករ និងជាអ្នករស់រានមានជីវិតក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។ សព្វថ្ងៃនេះ ខ្ញុំរស់នៅភូមិមហាសៀក ឃុំមហាខ្ញូង ស្រុកកោះសូទិន ខេត្តកំពង់ចាម។ ខ្ញុំកើតនៅក្នុងគ្រួសារកសិករ នៅភូមិចំការគួយ ឃុំដំរីពួន ស្រុកស្វាយអន្ទរ ខេត្តព្រៃវែង។ ខ្ញុំគឺជាកូនច្បងក្នុងចំណោមបងប្អូនប្រុសស្រីទាំងអស់ចំនួន៦នាក់ ប៉ុន្តែបានស្លាប់២នាក់ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។ ខ្ញុំបានសិក្សារៀនសូត្រ ដល់ថ្នាក់ទី៤ចាស់នៅសាលាបឋមសិក្សាចំការគួយ ដែលស្ថិតនៅក្នុងភូមិកំណើតរបស់ខ្ញុំ។ ដោយសារតែមានជីវភាពក្រីក្រ ខ្ញុំបានសម្រេចចិត្តឈប់រៀនត្រឹមថ្នាក់ទី៤នៅអាយុ១០ឆ្នាំ និងចាប់ផ្តើមរៀនលេង ភ្លេងបុរាណខ្មែរ និងប្រកបរបរលក់ទឹកត្នោត។...
នួន រឿន អតីតប្រធានកងចល័តវ័យកណ្ដាល
នួន រឿន ភេទប្រុស អាយុ៧៥ឆ្នាំ អតីតយុទ្ធជនកងទ័ពរំដោះខ្មែរក្រហម និងជាអ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម។ បច្ចុប្បន្ន រឿន រស់នៅភូមិគគរ២ ឃុំគគរ ស្រុកកំពង់សៀម ខេត្តកំពង់ចាម។ រឿននិយាយរំឭកអំពីមូលហេតុចូលរួមកងទ័ពរំដោះខ្មែរក្រហម និងជីវិតរស់នៅក្នុងកងចល័ត ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម៖ «ខ្ញុំឈ្មោះ នួន រឿន កើតនៅឆ្នាំ១៩៤៧ នៅភូមិគគរ២ ឃុំគគរ ស្រុកកំពង់សៀម។ ខ្ញុំរៀបការប្រពន្ធឈ្មោះ ម៉េង ហ៊ាង...
អៀង សារឿន អតីតពេទ្យកងទ័ពខ្មែរក្រហមបញ្ជូនទៅសមរភូមិវាយកងទ័ពវៀតណាម
អៀង សារឿន អាយុ៦៧ អតីតពេទ្យកងទ័ពខ្មែរក្រហម រៀបរាប់អំពីជិវីតជាពេទ្យកងទ័ពខ្មែរក្រហមនៅ សមរភូមិមុខវាយកាន់កាប់ទីរួមខេត្តកំពង់ចាម និងសមរភូមិវាយជាមួយកងទ័ពវៀតណាម៖ «ខ្ញុំឈ្មោះ អៀង សារឿន កើតនៅឆ្នាំ១៩៥៤ នៅភូមិកោះចំប៉ា ឃុំព្រីងជ្រុំ ស្រុកជើងព្រៃ ខេត្តកំពង់ចាម។ ខ្ញុំគឺជាបុគ្គលិកកិច្ចសន្យានៅក្នុងមណ្ឌលសុខភាពគគរ និងជាអ្នកធ្វើស្រែចម្ការ។ ខ្ញុំរៀប ការជាមួយឈ្មោះ មូង ស៊ាងលី និងមានកូនចំនួន ៣នាក់ (ស្រី១នាក់ និងប្រុស២នាក់)។...
សឹង ណាំ រំឭកអំពីការរស់រានមានជីវិតរបស់ខ្លួនក្នុងពេលសង្រ្គាម និងការតាមសម្លាប់របស់កងទ័ពខ្មែរក្រហមមកពីភូមិភាគនិរតី
ខ្ញុំឈ្មោះ សឹង ណាំ អាយុ៦៧ឆ្នាំ រស់នៅភូមិទី៧ ឃុំកោះសូទិន ស្រុកកោះសូទិន ខេត្តកំពង់ចាម។ ខ្ញុំធ្លាប់ប្រកបរបររត់ទូកតាមដងទន្លេ។ ខ្ញុំរៀបការប្រពន្ធឈ្មោះ ប៉េង តាំងសៀម និងមានកូនប្រុសស្រីទាំងអស់ចំនួន៧នាក់។ ខ្ញុំកើតនៅភូមិទី៣ ឃុំ/ស្រុកកោះសូទិន។ ខ្ញុំគឺជាកូនទី៣ក្នុងចំណោមបងប្អូនប្រុសស្រី៤ ប៉ុន្តែខ្ញុំបានបាត់បង់បងប្រុសទី២ម្នាក់នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។ ខ្ញុំរៀននៅសាលាបឋមសិក្សាភូមិទី៣ រហូតដល់ថ្នាក់ទី៧ចាស់។ នៅពេលនោះ ខ្ញុំត្រៀមប្រលងចូលថ្នាក់វិទ្យាល័យ។ ខ្ញុំបានបោះបង់ការត្រៀមប្រលងចេញ ដោយសារតែសង្រ្គាមបានផ្ទុះឡើង បន្ទាប់ពីរដ្ឋប្រហារ លន់...
រឿងរ៉ាវជីវិតពិត ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម
ខ្ញុំឈ្មោះ ចាន់ ថី ភេទស្រី អាយុ៧៧ឆ្នាំ មានទីកន្លែងកំណើតនៅភូមិទុល ឃុំមានជ័យ ស្រុកឈូក ខេត្តកំពត។ បច្ចុប្បន្ន ខ្ញុំរស់នៅក្នុងភូមិបាក់នឹម ឃុំច្រេស ស្រុកជុំគិរី ខេត្តកំពត។ ឪពុករបស់ខ្ញុំ ឈ្មោះ ម៉ម គួន និង ម្តាយឈ្មោះ ម៉ម អង់ ហើយមានបងប្អូនបង្កើតចំនួន ៥នាក់។ កាលពីនៅកុមារភាព...
«ជីវិតនារីពេទ្យនៅក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម»
នៅក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ(១៩៧៥ – ១៩៧៩) ខ្មែរក្រហមបានជ្រើសរើសយុវជន យុវនារីឲ្យចូលរៀនពេទ្យ សម្រាប់ព្យាបាលជំងឺ ឬរបួសដល់ប្រជាជន និងកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមនៅតាមភូមិ ឃុំរបស់ខ្លួន។ អឹម យ៉ុន គឺជាយុវនារីម្នាក់ក្នុងចំណោមយុវជន យុវនារីផ្សេងៗទៀតនៃខេត្តកំពត ដែលត្រូវបានខ្មែរក្រហមជ្រើសរើសឲ្យហាត់រៀនពេទ្យនៅភ្នំពេញ ដើម្បីព្យាបាលអ្នកជំងឺ និងកងទ័ពដែលត្រូវរបួសនៅមន្ទីរពេទ្យ៦មករា។ ខ្ញុំឈ្មោះ អឹម យ៉ុន មានអាយុ៦២ឆ្នាំ។ ប្ដីខ្ញុំឈ្មោះ យឹម ហ៊ី មានអាយុ៦៥ឆ្នាំ ។...
សុខ បូរ៖ «ជនពិការដោយសារល្បាត»
សុខ បូរ ភេទប្រុស អាយុ៧១ឆ្នាំ មានទីកន្លែងកំណើតនៅភូមិពារាំង ឃុំទឹកវិល ស្រុកស្អាង ខេត្ដកណ្ដាល។ បច្ចុប្បន្នខ្ញុំរស់នៅក្នុងស្រុកអន្លង់វែង ខេត្ដឧត្ដរមានជ័យ។ ខ្ញុំ គឺជាកូនទី៥ ក្នុងចំណោមបងប្អូនចំនួន៩នាក់ (ស្រី៣នាក់ និងប្រុ៦នាក់) ក្នុងវង្សត្រកូលកសិករ។ កាលពីកុមារភាពខ្ញុំបានរៀនសូត្រត្រឹមថ្នាក់ទី១០ពីសង្គម ដោយសារប្រទេសកើតមានសង្គ្រាមចាប់ពីឆ្នាំ១៩៧០។ លុះដល់ឆ្នាំ១៩៧៣ ក្នុងវ័យ១៥ឆ្នាំ ខ្ញុំបានចាកចេញពីឪពុកម្ដាយ និងផ្ទះសម្បែង ដើម្បីចូលរួមក្នុងចលនាបដិវត្ដន៍ខ្មែរក្រហម។ ខ្ញុំចូលធ្វើការនៅក្នុងកងសិល្បៈ ដោយទទួលបានការបណ្ដុះបណ្ដាលពីការរាំរែក...
ប៉ម រួន៖ អតីតយោធាខ្មែរក្រហម
ប៉ម រួន ភេទប្រុស អាយុ៦៨ឆ្នាំ មានទីកន្លែងកំណើតនៅក្នុងស្រុកកំពង់ក្ដី ខេត្តសៀមរាប។ បច្ចុប្បន្នរស់នៅក្នុងភូមិទួលកណ្ដាល ឃុំត្រពាំងប្រីយ៍ ស្រុកអន្លង់វែង ខេត្តឧត្តរមានជ័យ។ រួន បាននិយាយរៀបរាប់អំពីជីវិតរស់នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម និងរឿងរ៉ាវជីវិតពិការភាពរបស់ខ្លួនដូចតទៅ៖ «កាលពីវ័យកុមារ ខ្ញុំមិនបានរៀនសូត្រអ្វីនោះទេ ដោយសារជីវភាពគ្រួសារក្រលំបាកខ្លាំង គួបផ្សំនឹងប្រទេសជាតិកើតមានសង្គ្រាមផង ទើបខ្ញុំមិនមានឪកាសចូលរៀនដូចកុមារដ៏ទៃទៀត។ ខ្ញុំមានបងប្អូនបង្កើតចំនួនប្រាំបីនាក់ ក្នុងនោះខ្ញុំជាកូនទីប្រាំមួយនៅក្នុងគ្រួសារ។ កាលណោះជីវភាពគ្រួសារខ្ញុំមានការខ្វះខាតណាស់ ឪពុកម្ដាយខ្ញុំប្រកបមុខរបរធ្វើស្រែចម្ការដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិតកូនៗ។ ក្រៅពីនោះឪពុកម្ដាយ រួមទាំងបងៗរបស់ខ្ញុំបានទៅស៊ីឈ្នួលដកស្ទូងឲ្យអ្នកជិតខាងដើម្បីបានប្រាក់មកផ្គត់ផ្គង់គ្រួសារបន្ថែម។ ខ្ញុំចាំបានថា...
ខឹម ភិន៖ ប្រធាននៅក្រុមក្នុងរោងចក្រគ្រឿងដែក និងកាត់ដែរ
ខឹម ភិន ភេទប្រុស អាយុ៦៩ឆ្នាំ មានទីកន្លែងកំណើតនៅភូមិត្មាតលេង ឃុំបាសែត ស្រុកបាសែត ខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ បច្ចុប្បន្ន ខ្ញុំរស់នៅក្នុងភូមិទឹកជុំ ឃុំត្រពាំងប្រីយ៍ ស្រុកអន្លង់វែង ខេត្តឧត្តរមានជ័យ។ កាលពីកុមារភាពខ្ញុំបានសិក្សារៀនសូត្រនៅក្នុងវត្តក្បែរផ្ទះរបស់ខ្ញុំ។ កាលជំនាន់នោះគ្រួសារខ្ញុំមានការខ្វះខាតទើបមិនអាចបញ្ជូនខ្ញុំទៅរៀនឲ្យបានខ្ពង់ខ្ពស់ដូចក្មេងដទៃ។ ខ្ញុំមានបងប្អូនបង្កើតចំនួនប្រាំបួននាក់ ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ននេះស្លាប់អស់មួយចំនួនហើយ។ នៅឆ្នាំ១៩៧០ មានព្រឹត្តិការណ៍មួយបានកើតឡើងគឺ លន់ នល់ ធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់សម្ដេច នរោត្តម សីហនុ ពីតំណែងទើបធ្វើឲ្យប្រទេសជាតិកើតមានសង្គ្រាមដ៏វឹកវរ។...
សួន កាសេត្រ ៖ វិស្វករក្សេត្រកម្ម ត្រូវបានខ្មែរក្រហមចាប់ខ្លួន
តាមរយៈចម្លើយសារភាពឯកសារD៤១៧៨០ សួន កាសេត្រ ហៅ សេត ភេទប្រុស អាយុ៤១ឆ្នាំ(នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧៥)ធ្វើការនៅទីស្ដីការរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងកសិកម្ម ត្រូវបានឃាត់ខ្លួនយកមកសួរចម្លើយនៅថ្ងៃទី១៨ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៦។ រីឯសៀវភៅគុកទួលស្លែងដែលដកស្រង់ចេញពីបញ្ជីឈ្មោះអ្នកទោសនៅមន្ទីរសន្តិសុខ ស-២១ ទួលស្លែង«សារមន្ទីរទួលស្លែង» នៅទំព័រអ្នកទោសផ្នែកវិស្វករ ក៏បានរកឃើញឈ្មោះ សួន កាសេត្រ ចាប់មកពីតំបន់២២ មុខងារបច្ចេកទេសកសិកម្ម ថ្ងៃចូលទី១៨ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៦ ដែលមានការបរិច្ឆេទដូចគ្នា។ ដោយឡែកឯកសារ I០៨៣៦២...
ការជម្លៀសប្រជាជនភូមិភាគបូព៌ាដោយបង្ខំតាមរថភ្លើង
អ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម រស់នៅភូមិភាគបូព៌ា ខេត្តស្វាយរៀង និងខេត្តព្រៃវែង បានប្រាប់រឿងរ៉ាវដែលគាត់ចងចាំមិនអាចបំភ្លេចបានអំឡុងពេលជម្លៀសដោយបង្ខំតាមរថភ្លើងឆ្លងកាត់ភ្នំពេញឆ្ពោះទៅកាន់ភូមិភាគពាយ័ព្យ ខេត្តពោធិ៍សាត់ និងខេត្តបាត់ដំបង។ ខ្មែរក្រហមបានប្រើប្រាស់មធ្យោបាយជម្លៀសប្រជាជនដោយបង្ខំជាច្រើនរួមមាន៖ ឡានដឹកទំនិញ រទេះគោ ទូក រថភ្លើង ឬដើរ។ ខណៈរថភ្លើងជាមធ្យោបាយហាក់ពេញនិយមមួយដែលខ្មែរក្រហមបានប្រើប្រាស់សម្រាប់ជម្លៀសប្រជាជនដែលមានចំនួនច្រើនៗនាក់ក្នុងពេលតែមួយ។ នៅក្នុងមួយទូរថភ្លើងខ្មែរក្រហមបានដាក់មនុស្សរហូតដល់១00 នាក់ឲ្យឈរប្រជ្រៀតគ្នាណែនណាន់តាន់តាប់ ហើយពុំបានផ្តល់អាហារឬទឹកឲ្យបរិភោគនោះទេ។ កងទ័ពខ្មែរក្រហម គឺជាអ្នកមើលការខុសត្រូវក្នុងការជម្លៀសប្រជាជនដោយបង្ខំ និងមានភារកិច្ចត្រួតពិនិត្យប្រជាជនជម្លៀសតាមរថភ្លើង ទូក និងរទេះគោ ហើយចាំទទួលប្រជាជនជម្លៀសទៅតាមចំណតស្ថានីយរថភ្លើងនីមួយៗ ទៅកាន់សហករណ៍នានា។ នៅមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា...
ការជម្លៀសប្រជាជនភូមិភាគបូព៌ាដោយបង្ខំតាមរថភ្លើង
អ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម រស់នៅភូមិភាគបូព៌ា ខេត្តស្វាយរៀង និងខេត្តព្រៃវែង បានប្រាប់រឿងរ៉ាវដែលគាត់ចងចាំមិនអាចបំភ្លេចបានអំឡុងពេលជម្លៀសដោយបង្ខំតាមរថភ្លើងឆ្លងកាត់ភ្នំពេញឆ្ពោះទៅកាន់ភូមិភាគពាយ័ព្យ ខេត្តពោធិ៍សាត់ និងខេត្តបាត់ដំបង។ ខ្មែរក្រហមបានប្រើប្រាស់មធ្យោបាយជម្លៀសប្រជាជនដោយបង្ខំជាច្រើនរួមមាន៖ ឡានដឹកទំនិញ រទេះគោ ទូក រថភ្លើង ឬដើរ។ រថភ្លើងជាមធ្យោបាយហាក់ពេញនិយមមួយដែលខ្មែរក្រហមបានប្រើប្រាស់សម្រាប់ជម្លៀសប្រជាជនដែលមានចំនួនច្រើនៗនាក់ក្នុងពេលតែមួយ។ នៅក្នុងមួយទូរថភ្លើងខ្មែរក្រហមបានដាក់មនុស្សរហូតដល់ ១00នាក់ឲ្យឈរប្រជ្រៀតគ្នាណែនណាន់តាន់តាប់ និងពុំបានផ្តល់អាហារឬទឹកឲ្យបរិភោគនោះទេ។ កងទ័ពខ្មែរក្រហម គឺជាអ្នកមើលការខុសត្រូវក្នុងការជម្លៀសប្រជាជនដោយបង្ខំ និងមានភារកិច្ចត្រួតពិនិត្យប្រជាជនជម្លៀសតាមរថភ្លើង ទូក និងរទេះគោ ហើយចាំទទួលប្រជាជនជម្លៀសទៅតាមចំណតស្ថានីយរថភ្លើងនីមួយៗ ទៅកាន់សហករណ៍នានា។ នៅមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា...
ស្វាយ អឿន៖ អតីតកងទ័ពខ្មែរក្រហមរៀនផ្នែកជាងជួសជុលយន្តហោះចម្បាំងនៅប្រទេសចិន
នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម(១៩៧៥-១៩៧៩) មានកងទ័ពខ្មែររាប់រយនាក់ត្រូវបានជ្រើសរើសទៅបណ្តុះបណ្តាលផ្នែកបើកយន្តហោះចម្បាំង, បើកនាវាចម្បាំង, ជាងជួសជុលយន្តហោះចម្បាំង និងនាវាចម្បាំង ដើម្បីត្រៀមធ្វើសង្គ្រាមទ្រង់ទ្រាយធំជាមួយប្រទសវៀតណាម។ ស្វាយ អឿន គឺជាអតីតកងទ័ពខ្មែរក្រហមម្នាក់ក្នុងចំណោមកងទ័ពខ្មែរក្រហមរាប់រយនាក់ផ្សេងទៀត ត្រូវបានជ្រើសរើសឲ្យចូលរៀនផ្នែកជួសជុលយន្តហោះចម្បាំងនៅប្រទេសចិន បានរៀបរាប់ដំណើរជីវិតរបស់ខ្លួនដូចខាងក្រោមថា៖ ១. ជីវិតពីកុមារភាព៖ ខ្ញុំឈ្មោះ ស្វាយ អឿន អាយុ៧១ឆ្នាំ មានស្រុកកំណើតនៅខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ ខ្ញុំរៀនបានថ្នាក់ទី៥«ចាស់» នៅអនុវិទ្យាល័យសម្ដេចឪ ស្ថិតនៅក្នុងស្រុកគងពិសី ដែលបច្ចុប្បន្ននៅក្នុងស្រុកបរសេដ្ឋ។ នៅខែមីនា ឆ្នាំ១៩៧០ មានរដ្ឋប្រហារទម្លាក់សម្ដេចព្រះ...
ប្រវត្តិទំនប់វារីអគ្គិសនីអន្លង់ជ្រៃ
១. សេចក្តីផ្តើម កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ គឺជាសម័យកាលដ៏ខ្មៅងងឹតមួយក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តទំនើបកម្ពុជាពីឆ្នាំ១៩៧៥ ដល់ ១៩៧៩ ដែលធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរចងចាំមិនភ្លេចអស់មួយជីវិតនូវរឿងរ៉ាវឈឺចាប់ខ្លោចផ្សា រស់នៅលំបាកវេទនា បាត់បង់សាច់ញាតិគ្រួសារ រស់នៅក្រោមការគាបសង្កត់ គ្មានសិទ្ធិសេរីភាព មានតែការបង្ខិតបង្ខំសព្វសារពើ។ នៅគ្រប់ទីកន្លែងនៃប្រទេសកម្ពុជា បានក្លាយជាកន្លែងការដ្ឋាន កន្លែងធ្វើស្រែចម្ការ ប្រកបដោយការបង្ខិតបង្ខំ ដែលបណ្តាលឲ្យមនុស្សស្លាប់រាប់មិនអស់គ្រប់ទីកន្លែងក្រោមអំណាចគ្រប់គ្រងដ៏សាហាវយង់ឃ្នង។ តួយ៉ាង នៅតំបន់អន្លង់ជ្រៃ ដែលមានទីតាំងនៅភូមិអន្លង់ជ្រៃ ឃុំប្រាំបីមុម ស្រុកថ្ពង ខេត្តកំពង់ស្ពឺ គឺជាទីតាំងប្រវត្តិសាស្រ្តមួយដែលខ្មែរក្រហមបានកៀរគរប្រជាជនធ្វើការលើកទំនប់ ក្នុងគោលបំណងបង្កើតជាកន្លែងស្តុកទឹកដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ទៅដល់វិស័យកសិកម្ម។...
ផាត់ អោ ៖ កម្មករនៅមន្ទីរពាណិជ្ជកម្ម ក្រុងភ្នំពេញ ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម
ខ្ញុំឈ្មោះ ឡឹក អោ ហៅ ផាត់ អោ កើតនៅឆ្នាំ១៩៥៨ នៅភូមិចេក ឃុំសំរោង ស្រុកចន្រ្ទា ខេត្តស្វាយរៀង។ ពេលខ្ញុំអាយុជាង១០ឆ្នាំ ខ្ញុំបានចូលរៀននៅថ្នាក់ទី១២ (ពីសង្គមចាស់)។ នៅឆ្នាំ១៩៧៤ ខ្ញុំបានចូលបួសជាព្រះសង្ឃនៅវត្តក្នុងភូមិ ដែលមានព្រះសង្ឃចំនួន២០អង្គគង់នៅ។ សម័យនោះរដ្ឋាភិបាលសាធារណរដ្ឋខ្មែររបស់លោក លន់ នល់ នៅគ្រប់គ្រងភូមិខ្ញុំនៅឡើយ។ នៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ កងទ័ពរំដោះខ្មែរក្រហមបានចូលមកគ្រប់គ្រងភូមិចេក...
តើ “ធ្វើតាមបញ្ជា”៖ ចម្លើយដែលអាចទទួលយកបានទេ?
បន្ទាប់ពីការអានអំពីប្រវត្តិនៃរបបប្រល័យពូជសាសន៍ខ្មែរក្រហម អ្នកអានតែងតែបញ្ចប់ដោយសំណួរអំពីហេតុផលនៅពីក្រោយការសម្លាប់មនុស្ស។ តាមដំណើររឿងរបស់អ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍ខ្មែរក្រហមម្នាក់ ឈ្មោះ សុខ អៀត មានអាយុ ៨៥ឆ្នាំ អតីតកងឈ្លបនៅខេត្តព្រះវិហារ ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម បាននិយាយថា លោកបានអនុវត្ត[ការសម្លាប់] ពីព្រោះតែបញ្ជាពីថ្នាក់លើប៉ុណ្ណោះ។ គាត់បានពន្យល់ថាគាត់មិនមានជម្រើសនោះទេ។ សម្រាប់គាត់ ការសម្លាប់គឺបណ្ដាលមកពីស្ថានភាពសង្គមជាក់ស្តែងនៅសម័យនោះ។ អ្នកយាមគុកមកពីអតីតមន្ទីរសន្តិសុខ ស-២១ ឬស្គាល់ថាជាសារមន្ទីរឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ទួលស្លែងក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ដែលគេប៉ាន់ស្មានថាមានអ្នកទោសចំនួនជាង ១២,០០០ នាក់ជាប់ឃុំឃាំងត្រូវបានសម្លាប់ ហើយមានអ្នកទោសតិចតួចប៉ុណ្ណោះ ដែលនៅរស់រានមានជីវិត។ ឆ្មាំគុកក៏បានផ្តល់ហេតុផលដូចគ្នានេះក្នុងបទសម្ភាសន៍ជាមួយវិទ្យុអាស៊ីសេរីជាភាសាខ្មែរកាលពីឆ្នាំ២០១៥។...
ឡេង ភាព៖ អតីតប្រធានអនុសេនាតូច កងពល៨០១
ឡេង ភាព អតីតប្រធានអនុសេនាតូច កងពល៨០១ប្រចាំការនៅខេត្តរតនៈគិរី បានរៀបរាប់ដំណើរជីវិតជាកងទ័ព ការលំបាក វេទនា និងការពិការដៃជើងកំរើកមិនបានដោយសារសង្រ្គាមនៅតាមបណ្ដោយព្រំដែនដូចខាងក្រោម៖។ ខ្ញុំឈ្មោះ ឡេង ភាព ភេទប្រុស អាយុ៧០ឆ្នាំមានស្រុកកំណើតនៅក្នុងភូមិចក ឃុំកំពង់ចិន ស្រុកស្ទោង ខេត្តកំពង់ធំ។ បច្ចុប្បន្នរស់នៅក្នុងភូមិស្ទឹងថ្មី ឃុំប្រម៉ោយ ស្រុកវាលវែង ខេត្តពោធិ៍សាត់។ សព្វថ្ងៃខ្ញុំប្រកបមុខរបរ ធ្វើចម្ការ ដាំពោត និងដាំសណ្ដែក។ ខ្ញុំមានប្រពន្ធ២នាក់...
ខ្ញុំឈប់រៀនដោយសារប្រទេសមានសង្រ្គាម
នៅពេលប្រទេសជាតិមានសង្រ្គាម និងមានខ្មែរក្រហម មានក្មេងៗជាច្រើនបានបោះបង់ការសិក្សា និងត្រូវបង្ខំឲ្យធ្វើការងារពលកម្មនៅតាមកងកុមារ, កងចល័ត, ការដ្ឋានការងារ ឬដើរបោសសំអាតប្រមូលសម្ភារតាមផ្ទះរបស់ប្រជាជនដែលត្រូវខ្មែរក្រហមជម្លៀសឲ្យចេញពីផ្ទះទៅរស់នៅតាមតំបន់ផ្សេងៗ។ នៅឆ្នាំ១៩៧៥ ខ្ញុំឈប់រៀនដោយសារប្រទេសមានសង្រ្គាម។ នៅពេលនោះខ្មែរក្រហមបានជម្លៀសខ្ញុំទៅរស់នៅមន្ទីរដូនសុខឃ្លាតឆ្ងាយពីឪពុកម្ដាយ។ ខ្ញុំធ្វើការងារពលកម្មក្នុងការដ្ឋាននៅជាក្មេងជំទង់។ ទោះខ្ញុំនឹកឪពុកម្ដាយ និងផ្ទះសម្បែងយ៉ាងណាក៏មិនហ៊ានមកផ្ទះវិញដែល ព្រោះខ្លាចខ្មែរក្រហមយកទៅកសាង និងសម្លាប់។ នាងខ្ញុំឈ្មោះ ខាង គឹង ភេទស្រីអាយុ៤៨ឆ្នាំ (នៅឆ្នាំ២០០៦) រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះខ្ញុំអាយុ៦៦ឆ្នាំ។ មានទីកន្លែងកំណើតកើតនៅភូមិត្រពាំងត្រល់ ឃុំអន្លង់សំណ ស្រុកជីក្រែង ខេត្តសៀមរាប។...
ខ្មែរក្រហមចាក់ឧគ្ឃោសនាសព្ទខ្លាំងៗពេលសម្លាប់មនុស្ស
(ព្រៃវែង)៖ ជុំ ឈឺន ជាអ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម បច្ចុប្បន្នរស់នៅភូមិត្នោត ឃុំកំពង់ឫស្សី ស្រុកពោធិ៍រៀង ខេត្តព្រៃវែង។ គាត់បានរៀបការតាំងពីសម័យលន់ នល់ និងមានកូនពីរនាក់។ ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម ឈឺន កូន និងប្រពន្ធមិនអាចរស់នៅជួបជុំគ្នាបានទេ ដោយអង្គការបានប្រើគាត់ឲ្យ រកអុស ទៅចិញ្ចឹមជ្រូក និងជីករែកដីធ្វើទំនប់ ប្រឡាយនៅឆ្ងាយៗពីកន្លែងប្រពន្ធ និងកូនស្នាក់នៅ។ គាត់ត្រូវទៅធ្វើការតាំងពីព្រឹកម៉ោងបីរហូតដល់ល្ងាចម៉ោងប្រាំ (សម្រាកពេលថ្ងៃកន្លះម៉ោងហូបបាយ) និងត្រូវស្នាក់នៅកន្លែងធ្វើការ។ ពេលយប់កន្លែងធ្វើការរបស់...
ខ្សែកមាសដោះដូរជាមួយសណ្ដែកបាយមួយកំប៉ុង
(ស្ទឹងត្រែង)៖ ភិម ស៊ិង មានអាយុ៥៩ឆ្នាំ មានស្រុកកំណើតនៅលើកោះឈើទាលតូច ឃុំព្រះរំកិល ស្រុកថាឡាបរិវាត់ ខេត្តស្ទឹងត្រែង។ ស៊ិង មានបងប្អូនចំនួន៣នាក់ និងបានរស់នៅលើកោះនេះតាំងពីកំណើត។ នៅពេលខ្មែរក្រហមគ្រប់គ្រងប្រទេសនៅឆ្នាំ១៩៧៥ គ្រួសាររបស់ ស៊ិង និង ប្រជាជនប្រមាណជាប្រាំគ្រួសារផ្សេងទៀតដែលរស់នៅលើកោះត្រូវបានកងទ័ពខ្មែរក្រហមជម្លៀសទៅរស់នៅភូមិសំអាង ឃុំសំអាង ដោយសារខ្លាចប្រជាជនរត់គេចខ្លួនទៅប្រទេសឡាវ។ នៅអាយុប្រហែល៩ឆ្នាំ ស៊ិង ត្រូវធ្វើការលើកទំនប់ កាត់ទន្រ្ទានខេត្តធ្វើជី ដោយគ្មានការតវ៉ាអ្វីទាំងអស់។ ប្រជាជនមួយចំនួនបានបាត់បង់ជីវិត ដោយសារធ្វើការហួសកម្លាំង...
គ្រួសារបានផ្លាស់ប្តូរមករស់នៅភូមិអូរស្វាយ
(ស្ទឹងត្រែង)៖ សម អូន អាយុ ៧៣ ឆ្នាំ មានស្រុកកំណើតនៅភូមិធ្នង់ ឃុំជាខ្លាង ស្រុកស្វាយអន្ទរ ខេត្តព្រៃវែង និងមានបងប្អូន ៣ នាក់។ សម អូន បានផ្លាស់មករស់នៅភូមិអូរស្វាយ ឃុំអូរស្វាយ ស្រុកថាឡាបរិវ៉ាត់ នៅឆ្នាំ ១៩៩៣ បច្ចុប្បន្នស្រុកបុរីអូរស្វាយសែនជ័យ ខេត្តស្ទឹងត្រែង។ មុនការបោះឆ្នោតសកលឆ្នាំ ១៩៩៣ រៀបចំដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ...
បងជីដូនមួយត្រូវបានសម្លាប់
(ស្ទឹងត្រែង)៖ សុខ វីន មានអាយុ៦១ឆ្នាំ មានឪពុកឈ្មោះ សុខ យ៉ង និងម្ដាយឈ្មោះ សម ទ្រព្យ និងបងប្អូនចំនួនបីនាក់។ សព្វថ្ងៃរស់នៅភូមិអូររុន ឃុំអូរស្វាយ ស្រុកបុរីអូរស្វាយសែនជ័យ ខេត្តស្ទឹងត្រែង។ គាត់ប្រកបមុខរបរធ្វើស្រែចម្ការ។ សុខ វីន មានការចងចាំខ្លះៗពីការយាងមកដល់ភូមិអូរស្វាយ របស់សម្ដេចព្រះនរោត្តម សីហនុ នៅឆ្នាំ១៩៦៨ នៅទីតាំងសាលាឆទាន ដើម្បីសម្ពោធសមិទ្ធផលដូចជា វត្តអារាម...
បងប្រុសបីនាក់ស្លាប់ដោយសារខ្មែរក្រហមចាប់បង្ខំធ្វើជាទាហាន
(ព្រៃវែង)៖ រស់ អៀង មានអាយុ៦២ឆ្នាំ ជាអ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម បច្ចុប្បន្នគាត់រស់នៅភូមិត្នោត ឃុំកំពង់ឫស្សី ស្រុកពោធិ៍រៀង ខេត្តព្រៃវែង។ ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម អៀង មិនបានរស់នៅជួបជុំបងប្អូន និងឪពុកម្តាយទេ។ គាត់ស្ថិតនៅក្នុងវ័យពេញកម្លាំងត្រូវរស់នៅក្នុងកងចល័តនារីឃុំ ដោយត្រូវទៅធ្វើការឆ្ងាយៗនៅតាមភូមិផ្សេងៗក្នុងឃុំកំពង់ឫស្សី។ គាត់ត្រូវជីក និងរែកដីដើម្បីសាងសង់ទំនប់ឆ្នុកទ្រូ និងទំនប់សំឡូតសម្រាប់ស្តុកទឹកទុកធ្វើស្រែចម្ការ។ នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម អៀង បានរងរបួសជើងនៅអំឡុងពេលធ្វើការជីកទំនប់ ប៉ុន្តែគាត់មិនត្រូវបានអង្គការឲ្យសម្រាក រហូតទាល់តែជើងរបស់គាត់ដើរលែងរួចទើបបានសម្រាកពេទ្យពីរសប្តាហ៍។ នៅកន្លែងធ្វើការរបស់ អៀង...
មួយនាក់មួយចានចង្កឹះ
(ស្ទឹងត្រែង)៖ កែប ថា មានអាយុ៥៤ឆ្នាំ មានស្រុកកំណើតនៅភូមិអូររុន ឃុំអូរស្វាយ ស្រុកបុរីអូរស្វាយសែនជ័យ ខេត្តស្ទឹងត្រែង។ ឪពុកឈ្មោះ កែន ឈន និង ម្ដាយឈ្មោះ មិច មេត។ កែប ថា មានបងប្អូនចំនួន៣នាក់។ សព្វថ្ងៃគាត់ជាកសិករនៅភូមិអូរស្វាយ និងមានកូនចំនួន ២នាក់។ នៅឆ្នាំ១៩៧៥ ខ្មែរក្រហមតម្រូវឲ្យ កែប ថា...
ភូមិធ្លាប់តែអ៊ូអរប្រែក្លាយជាស្ងាត់ជ្រងំ
(ស្ទឹងត្រែង)៖ ផាត់ នី មានអាយុ៦១ឆ្នាំ មានស្រុកកំណើតនៅខេត្តតាកែវ។ នៅឆ្នាំ១៩៦៦ នី បានមករស់នៅភូមិអូរស្វាយ ជាមួយឪពុកឈ្មោះ ប៉ែន និង ម្តាយឈ្មោះ ឃី ក្រោមការអំពាវអំនាវរបស់សម្ដេចព្រះនរោត្តម សីហនុ។ នី មានបងប្អូនចំនួន៤នាក់ និងបានសិក្សាត្រឹមថ្នាក់ទី៧ថ្មី។ នៅពេលមករស់នៅភូមិអូរស្វាយដំបូង ឪពុករបស់ នីបានចាប់ផ្តើមឆ្ការព្រៃក្រាស់សម្រាប់ធ្វើស្រែចម្ការ។ ការរស់នៅភូមិអូរស្វាយ គឺដើម្បីការពារបូរណភាពទឹកដី។ សម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ...
សម្លាប់មនុស្សដោយបោះចូលទឹកទន្លេ
(ស្ទឹងត្រែង)៖ ជា អីម អាយុ៦៣ ឆ្នាំ ជាអ្នករស់រានមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម ដែលមានស្រុកកំណើតនៅខេត្តតាកែវ។ សព្វថ្ងៃគាត់រស់នៅភូមិអូរស្វាយ ឃុំអូរស្វាយ ស្រុកបុរីអូរស្វាយសែនជ័យ ខេត្តស្ទឹងត្រែង។ គាត់បានមករស់នៅភូមិអូរស្វាយតាំងពីឆ្នាំ ១៩៦០ជាង ជាមួយឪពុកឈ្មោះ ភូ ជា និងម្តាយឈ្មោះ យៀក ប៉ិក។ អីម មានបងប្អូនប្រុសស្រី ៦នាក់។ នៅអាយុប្រហែល៦ឆ្នាំ ជា អីម...
សមាជិកគ្រួសារបានបាត់បង់ជីវិតនៅក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ
(ស្ទឹងត្រែង)៖ ថាច់ ហឿង មានអាយុ៥៧ឆ្នាំ មានស្រុកកំណើតនៅភូមិកោះព្នៅ ឃុំអូរស្វាយ ស្រុកថាឡាបរីវ៉ាត់ សព្វថ្ងៃរស់នៅភូមិអូរស្វាយ ឃុំអូរស្វាយ ស្រុកបុរីអូរស្វាយសែនជ័យ ខេត្តស្ទឹងត្រែង។ ហឿង រៀបការជាមួយ គង់ សាខន នៅឆ្នាំ១៩៩០ ដោយមានកូនៗចំនួនប្រាំនាក់។ អ្នកភូមិ និង ហឿង បានរៀបរាប់ថា បុរីអូរស្វាយត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយសម្ដេចព្រះនរោត្តមសីហនុ នៅអំឡុងឆ្នាំ១៩៦០ ដើម្បីការពារបូរណភាពទឹកដី។ នៅអំឡុងឆ្នាំ១៩៧០...
គ្រុនអាត្រាក់ទ័រស៊ីបាយបាន
(ស្ទឹងត្រែង)៖ កែម ឈៀង មានអាយុ៧៩ឆ្នាំ មានស្រុកកំណើតនៅរាជធានីភ្នំពេញ។ កែម ឈៀង មានបងប្អូនសរុបចំនួន ៣នាក់ ដែលរស់នៅភ្នំពេញ និង ១នាក់ទៀតរស់នៅខេត្តបាត់ដំបង។ ឈៀង និងគ្រួសារបានផ្លាស់ទីលំនៅមករស់ភូមិអូរស្វាយ ក្នុងខេត្តស្ទឹងត្រែងជាមួយឪពុកក្មេក តាមរយៈគោលនយោបាយរបស់ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ នៅអំឡុងឆ្នាំ ១៩៦០ ដើម្បីការពារអធិបតេយ្យជាតិពីការឈ្លានពានរបស់ប្រទេសជិតខាង។ កែប ឈៀង និងស្វាមីឈ្មោះ ហែម សាត មាន...
ការទម្លាក់គ្រាប់បែកក្នុងភូមិ
(ស្ទឹងត្រែង)៖ ផេង សុខ មានអាយុ៧៤ឆ្នាំ មានស្រុកកំណើតនៅខេត្តតាកែវ សព្វថ្ងៃរស់នៅភូមិអូរស្វាយ ឃុំអូរស្វាយ ស្រុកបុរីអូរស្វាយសែនជ័យ ខេត្តស្ទឹងត្រែង។ សុខ មានឪពុកឈ្មោះ ផេង អូន និងម្តាយឈ្មោះ មាស រឿង និងបងប្អូនចំនួន ៤នាក់។ នៅឆ្នាំ១៩៦៤ ឪពុករបស់គាត់គឺជាទាហានចូលនិវត្តន៍បានសម្រេចចិត្តមករស់នៅអូរស្វាយ តាមការអំពាវនាវរបស់សម្តេចព្រះនរោត្តមសីហនុ ក្នុងគោលបំណងការពារទឹកដីតាមព្រំដែន កាលនោះ សុខ មានអាយុ១១...
ទាហានបីរបប
(ស្ទឹងត្រែង)៖ ហាក់ ខេង អាយុ ៧៣ឆ្នាំ មានស្រុកកំណើតនៅខេត្តកណ្តាល។ នៅឆ្នាំ ១៩៧៣ ខេង បានចូលធ្វើជាទាហានស្ម័គ្រចិត្ត និងបានប្រយុទ្ធជាមួយកងទ័ពលន់នល់ នៅស្រុកជាំក្សាន្ត ខេត្តព្រះវិហារ។ ក្រោយមកនៅឆ្នាំ ១៩៧៩ ជាមួយកងទ័ពវៀតណាម រហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៩៣ ដែលមានការរៀបចំបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជាដោយអ៊ុនតាក់ ទើបគាត់ត្រឡប់ទៅស្រុកកំណើតវិញ។ នាសម័យខ្មែរក្រហម ហាក់ ខេង ជាទាហានការពារព្រំដែននៅតំបន់អូរអាឡៃ។ គាត់បានរៀបការជាមួយភរិយាឈ្មោះ...